آسيب‌شناسي فرايند هدايت تحصيلي دانش‌آموزان پايه نهم استان ايلام

همگام با تغييرات نظام آموزشي كشورمان در ساليان اخير، موضوع هدايت تحصيلي نيز دچار تغييراتي شد كه برخي چالش‌ها و آسيب‌ها را در پي داشته است. در همين راستا، هدف اصلي تحقيق حاضر بررسي آسيب‌شناسي فرايند هدايت تحصيلي دانش‌آموزان پايه نهم استان ايلام در سال تحصيلي 98-1397 بود. با بهره‌جستن از ابزارهاي كيفي و كمي، مطالعه حاضر از نوع روش تلفيقي بود. در بخش كيفي، تحليل مضمون مصاحبه‌هاي عميق و نيمه‌ساختاريافته‌اي با دانش‌آموزان، اوليا و مشاوران، تا حصول اشباع نظري تا 27 مصاحبه انجام شد. روش نمونه‌گيري به‌كاررفته از نوع هدفمند بوده و يافته‌ها توسط ديدگاه مشاركت‌كنندگان اعتباريابي شده‌اند. تجزيه‌وتحليل كدها به 44 كد مفهومي ذيل آسيب‌شناسي موضوع منجر شد كه در هشت مقوله اصلي طبقه‌بندي شدند: «چالش‌هاي بنيادين انتخاب، باورهاي خاص اوليا، برگه‌هاي نمادين، ملاك عيني انتخاب، بي‌ملاحظگي و رفع تكليف، عملكرد مشاور از باور تا ناباوري، نارسايي الكترونيكي و القائات ناهمگون». بخش كمي نيز شامل 400 دانش‌آموز بود كه با روش نمونه‌گيري تصادفي انتخاب شدند. پرسشنامه نيز بر اساس يافته‌هاي كيفي تدوين و اعتبار آن با تحليل عاملي تأييدي مورد تأييد قرار گرفت. نتايج نشان داد، از بين آسيب‌هاي هشتگانه مستخرج كيفي، چالش‌هاي انتخاب رشته از ديدگاه دانش‌آموزان مهم‌ترين آسيب بود. همچنين، نتايج آزمون من - ويتني براي تعيين ملاك اصلي در كسب رشته، حاكي از اين بود كه دانش‌آموزان نمرات كارنامه را اصلي‌ترين معيار براي كسب رشته دلخواه دانسته‌اند.