نقد ‌تطبيقي- تحليلي دو شرح شبه‌قارّه‌اي ديوان حافظ (شرح‌عرفاني غزل‌هاي‌حافظ و بحرالفراسه‌اللآفظ في‌شرح ديوان خواجه حافظ)

محبوبيت روزافزون و رواج افكار و انديشه هاي حافظ شيرازي در ميان عرفاي شبه قاره منجر به تدوين شروح متعدد بر ديوان وي گرديد كه حجم انبوه اين شروح، جاي خالي نقد و تجزيه و تحليل علمي آنها را به خوبي آشكار مي سازد تا با تكيه بر آن، خوانندهاي كه به دنبال درك و فهم معاني دقيق اشعار حافظ است به سمت شروح قابل اعتماد راهنمايي شود. به همين منظور، اين پژوهش به نقد تطبيقي-تحليلي در شرح «بحرالفراسه اللافظ في شرح ديوان خواجه حافظ» از عبيدالله خويشگي قصوري و «شرح عرفاني غزل هاي حافظ» از ختمي لاهوري كه هر دو از عرفاي صاحب نام شبه قاره بوده اند، مي پردازد. نتايج حاصل حاكي از آن است كه اين دو شرح على رغم نواقصي كه دارند، گاهي توانسته اند تفاسير مناسبي از اشعار حافظ ارائه دهند. خويشگي به بيان نكات ادبي و ترجمه لغوي اشعار حافظ توجه بيشتري داشته است و از اين جهت شرح وي بر شرح ختمي برتري دارد و شرح ختمي صرف نظر از تعقيدهاي معنوي فراواني كه در آن وجود دارد در بيشتر موارد از عهده تفسير درست غزل هاي عرفاني حافظ برآمده است.