مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - بررسي ساختار جوامع، تنوع گونه‌اي و نقشه پراكنش علف‌هاي هرز مزارع گندم ديم كرمانشاه

چكيده فارسي :

به منظور شناسايي تكميلي و تعيين پراكنش علف‌هاي هرز مزارع گندم ديم استان كرمانشاه، 58 مزرعه در 7 شهرستان طي سال‌هاي1381 تا 1388 مورد بررسي قرار گرفت. مشخصات گونه‌هاي مختلف علف هرز به تفكيك جنس، گونه مورد بررسي قرار گرفت. پس از انجام مطالعات ميداني، تراكم، فراواني، يكنواختي و ميانگين تراكم هر گونه، شاخص غالبيت، شاخص تنوع شانون- وينر و شاخص سيمپسون ارزيابي شد. در مزارع گندم ديم استان كرمانشاه 64 گونه گياهي به عنوان علف هرز مطرح و ازاين ميان 11 گونه مربوط به باريك برگ‌ها و 53 گونه متعلق به پهن برگ‌ها مي‌باشد. خانواده‌هاي گندميان (Poaceae)، بقولات (Fabaceae)، كاسني (Asteracea) و روناس (Rubiaceae) به ترتيب با 57، 5/35، 6/34 و 8 درصد شاخص اهميت هر خانواده گياهي (FIV) بيشترين اهميت را در خانواده‌هاي گياهي داشتند. بر اساس نتايج بدست آمده در مورد علف‌هاي هرز غالب مزارع گندم ديم شهرستان‌هاي استان كرمانشاه، مي‌توان گفت كه پهن‌برگ‌هاي غالب مزارع گندم آبي استان كرمانشاه به ترتيب اهميت عبارت بودند از بي تي راخ (Galium tricornatum)، ماشك زرد (Vicia hyrcanica) و جغجغك (Vaccaria pyramidata) و بابونه (Anthemis cotula). باريك‌ برگ‌هاي غالب مزارع گندم ديم استان كرمانشاه به ترتيب اهميت عبارت بودند از يولاف وحشي‌زمستانه (Avena ludoviciana) ، جودره (Hordeum spontaneum) و علف پشمكي (Bromus tectorum). علاوه بر اين مهم‌ترين رستني‌هاي مزاحم قبل از برداشت گندم ديم در اين استان عبارت بودند از شيرين بيان (Glycyrrhiza glabra)، پيچك‌‌صحرايي (Convolvulus arvensis) و گلرنگ وحشي (Carthamus oxyacanthus). شاخص تنوع شانون- وينر نشان داد بيشترين تنوع گونه‌اي در كرمانشاه به ميزان 67/2 و كمترين تنوع گونه‌اي در سنقر و سرپل ذهاب به ترتيب به ميزان 1/8 و 1/9 مي‌باشد.