سامانيان و نيم قرن حاكميت بر قزوين

از نخستين اعزام سپاهيان ساماني به سوي قزوين و ولايات مركزي در سال 287  تا آخرين كوشش براي بازپس گيري قزوين در سال 335 نيم قرن طول كشيد. سلطه بر قزوين به سه سبب صورت گرفت: بهانه مقابله با تعرض قواي علويان؛ حمايت خليفه عباسي در سركوب مخالفان سياسي، مذهبي و توان جنگي امير اسماعيل ساماني. بر اثر ضعف داخلي، تسلط بر قزوين تنها با تقويت حاكمان ديلمي دست نشانده ممكن بود. سرداران ديلمي در آغاز موجب تثبيت سامانيان در غرب خراسان و رضايت عباسيان شدند، ولي با گذشت اندك زماني، همچون مدعيان بر سامانيان و در جامۀ مؤسسان دولتهاي زياريان و بويهيان سر برآوردند. تقارن ميان قدرت يابي ديلميان و تضعيف سامانيان، سبب ناكامي در استيلا بر قزوين و ديگر نواحي مركزي ايران بود و دولت سامانيان تا پايان حيات در 395 ديگر بر قزوين دست نيافت. رفتار اميران ساماني با مردم قزوين در تاريخ ايران، نمونه‌اي از مردمسالاري بوده است. در مقاله حاضر به اين سؤال پاسخ داده مي‌شود كه تسلط پنجاه ساله سامانيان بر قزوين چه تاثيري بر اوضاع اين ناحيه داشت؟