جايگاه و كاركرد مدرسه بيهقيه در نظام آموزشي دوران اسلامي

عصر سامانيان از جهت تحولات مهم علمي و فرهنگي در تاريخ ايران جايگاه ويژه‌اي دارد و به عصر شكوفايي خراسان بزرگ شهرت يافته است. شماري از بزرگترين چهره‌هاي علمي و فرهنگي ايران و اسلام همچون ابن سينا، بيروني، محمد بن زكرياي رازي در دامان اين خاندان و يا بعدها در كانون‌هاي متأثر از آنها ظاهر شدند. با حمايت اميران و وزيران ساماني، در شهرهاي بزرگ خراسان مانند بخارا و نيشابور براي نخستين بار نهادهاي آموزشي مستقلي به نام مدرسه به وجود آمد. يكي از اين مدارس نخستين، مدرسه بيهقيه در نيشابور است. ابوالحسن محمد بن شعيب بن ابراهيم بيهقي نيشابوري (متوفاي 324) بنيانگذار مدرسه از پيشوايان مذهب شافعي بود كه مدرسه خود را براي تعليم و تربيت فقيهان شافعي تأسيس كرد. اين مدرسه مهم قرون چهارم و پنجم هجري كه پيش از نظاميه تأسيس شد، محل تدريس و تحصيل و وعظ و سكونت استادان، دانشجويان و طالبان علم پرشمار و نيز محل آمد و شد صوفيان بود. اين پژوهش تلاش دارد روند فعاليت مدرسه بيهقيه، نقش و تاثيرگذاري آن در پيشبرد اهداف تعليم و تربيت را مورد دقت نظر قرار دهد.