مطالعه ژئوشيمي رسوبات رودخانه موليد، جنوب شرق قائن به منظور تعيين نرخ هوازدگي، ميزان آلودگي رسوبات و ارزيابي خطر زيست محيطي عناصر فلزي

Geochemical study of the Mulid River sediments, southeast of Qayen to determine weathering rate, sediment contamination rate and environmental risk assessment of metallic elements

حوضه آبريز رودخانه موليد در جنوب­ شرقي شهرستان قاين، استان خراسان جنوبي واقع شده است. در اين مطالعه، اختصاصات ژئوشيميايي رسوبات رودخانه موليد به منظور بررسي شرايط هوازدگي و نرخ آلودگي رسوبات ارائه شده است. 30 موقعيت در طول رودخانه موليد از بالادست تا پايين­ دست به منظور ارزيابي مشخصه­ هاي ژئوشيميايي برداشت شده است. استفاده از نمودارهاي تفكيكي، دوتايي و مثلثي، برخاستگاه آذرين مافيك و جايگاه زمين­ساختي را احتمالا جزاير كماني اقيانوسي براي اين رسوبات تداعي مي­ نمايد. داده ­هاي ياد شده پيشنهادكننده سنگ مادر آذرين مافيك براي رسوبات است. محاسبه برخي شاخص ­ها نظير CIA، PIA و ICV نشان مي­ دهد كه رسوبات مربوط به سيكل اول رسوب­گذاري بوده و هوازدگي كمي را متحمل شده­اند. بررسي ميزان آلودگي رسوبات رودخانه مورد مطالعه توسط انديس­هاي فلزات سنگين نشان مي­دهد كه منبع آلودگي رسوبات عوامل طبيعي بوده و خطر زيست­ محيطي اين آلودگي­ ها بسيار كم است.

The Mulid River catchment is located in the southeastern of Qayen city, South Khorasan Province. In this study, geochemical characteristics of Mulid river sediments are provided in order to investigate climatic conditions and sediments contamination rate. The use of discriminant, bivariate and ternary diagrams suggests the mafic igneous provenance and the oceanic island arc tectonic setting for these sediments. The mentioned data suggest a mafic igneous provenance for these sediments. The calculation of some indices such as CIA, PIA and ICV show that these sediments are related to the first depositional cycle and suffered low weathering. Investigation of the contamination rate of the studied river sediments by heavy metals indices shows that the source of sediment pollution is natural factors and the environmental risk of these pollutants is very low.