شناسايي و تحليل پيشران هاي كليدي مؤثر در ارتقاء تاب آوري سكونتگاه هاي روستايي در برابر مخاطرات محيطي (مطالعه موردي: سكونتگاه هاي روستايي شهرستان فريمان)

سكونتگاه هاي روستايي به دليل نارسايي زيرساخت هاي ضروري، آسيب پذيري بالايي در برابر مخاطرات محيطي دارند. براين اساس با وقوع مخاطرات محيطي خسارت هاي جبران ناپذيري بر اين سكونتگاه ها وارد مي شود؛ لذا جهت كاهش خسارت هاي ناشي از مخاطرات، افزايش سطح تاب آوري در برابر مخاطرات بسيار ضروري است. پژوهش حاضر به دنبال شناسايي پيشران هاي كليدي جهت افزايش تاب آوري سكونتگاه هاي روستايي شهرستان فريمان در برابر مخاطرات است. روش پژوهش براساس روش جديد علم آينده‌پژوهي تحليلي ساختاري با به‌كارگيري تركيبي از مدل هاي كمي و كيفي است. با استفاده از روش هاي دلفي و تحليل اثرات متقابل به وسيلۀ نرم افزار MICMAC عوامل كليدي مؤثر در افزايش تاب آوري سكونتگاه هاي روستايي در برابر مخاطرات شناسايي و تحليل شده اند. جامعۀ آماري پژوهش 50 نفر كه شامل 29 نفر از دهياران و اعضاي شوراهاي اسلامي روستاهاي مورد مطالعه و 21 نفر ديگر نيز شامل افراد متخصص در حوزه مورد بررسي مي باشند. براساس نتايج به‌دست‌آمده 16 عامل بالا بردن همكاري و همگرايي مردم در زمان مخاطره، مسئوليت پذيري سازمان هاي دولتي و نهادهاي محلي، مشاركت ميان جوامع، بخش خصوصي و مقام هاي محلي، اتخاذ تدابير لازم براي حفظ روستا از خطر مخاطرات توسط مديريت محلي، بناهاي مستحكم جهت استفاده در زمان خطر، اعطاي اعتبارات و وام به آسيب ديدگان، هماهنگي ميان نهادهاي مختلف و رسيدگي به‌موقع جهت كمك رساني، افزايش درآمدهاي غيركشاورزي روستاييان، استفاده از GIS در مديريت مخاطرات طبيعي توسط سازمان هاي ذي ربط، آگاه سازي مردم از راه هاي مقابله با وقوع حوادث، مقاوم سازي واحدهاي مسكوني با مشاوره معماران محلي و مهندسين، استفاده از ابزارهاي اطلاعاتي از سوي نهادهاي ذي‌ربط، دسترسي به سازمان ها براي مديريت بعد از وقوع حوادث، آموزش مردم جهت ساخت وسازهاي مقاوم، ايجاد پوشش بيمه اي در جنبه هاي مختلف، آموزش و اجراي مانور توسط دستگاه هاي دولتي مهم ترين عوامل كليدي مؤثر در افزايش تاب آوري سكونتگاه هاي روستايي در برابر مخاطرات محيطي شهرستان فريمان محسوب مي شوند.