بررسي آراء صدرالمتألهين پيرامون نحوه پيدايش كثرات از واحد متعال با تكيه بر نقد قاعده الواحد

شايد بتوان گفت صدرالمتألهين شيرازي در آثار خود، به آراء همه حكماي پيش از خود درباره كيفيت صدور كثرت از وحدت اشاره نموده است. از اين‌رو تحليل نظر حقيقي او پيرامون اين مسئله دشوار به نظر مي‌رسد. با اين همه، ما در اين مقاله سعي نموده­ايم با مراجعه به كتب او، همه نظراتي كه او در اين‌باره عنوان داشته را گردآورده و مورد نقد و بررسي قرار دهيم. از بررسي نظرات مختلفي كه صدرالمتألهين درباره به مسئله صدور مطرح مي­كند، مي­توان به اين جمع­بندي رسيد كه او ضمن بيان ديدگاه‌هاي مختلف فلسفي، كلامي و عرفاني كه در آثار فلاسفه و متكلمين و عرفاي پيش از او نيز عيناً يافت مي­شود، به نوعي سعي نموده از قاعده موسوم به الواحد دفاع و در واقع بين اين نظرات و اين قاعده جمع نمايد. ما در اين مقاله به دنبال آن هستيم تا نشان دهيم كه جمع بين اين نظرات مختلف و قاعده الواحد، نه تنها كمكي به صدرالمتألهين در تبيين كيفيت صدور كثرات از واحد متعال ننموده بلكه او را با تعارضات بيشتري مواجه ساخته است و اگر در تبيين و توجيه نظرات خويش به اين قاعده استناد نمي­نمود، استدلال‌هاي او موجه­تر و پذيرفتني‌تر مي­بود.

We can say that Sadr al-Muta'llehin-al-Sharīī, in his works, have been mentioned the opinions of all the preconceived scholars regarding the quality of the issue of the multiplicity of unity. Hence, it is difficult to analyze his real opinion about this issue. However, in this article, we have tried to summarize and review all the comments that he has made in this regard. From the examination of the various views Sadra makes on the issue of issuance, one can conclude that he, however, expresses these views from various philosophical, verbal and mystical points of view, and in the works of philosophers and theologians an‎d the mystics before him are equally found, he has somehow tried to defend the rule known as Al-Wahid and actually combine these views with this rule. But in this article we are seeking to show that the combination of these different views and the rule of Al-Wahid did not only help Sadra in explaining the quality of the exodus of the Almighty, but also confronts him with more conflicts, explaining and justifying his views did not rely on this rule, his arguments were more justified and acceptable.