نگاهي به تأثيرپذيري هاي ّ كلام اماميه از كلام اشعري و فلسفۀ سينوي و عرفان ابن عربي و حكمت صدرايي

Having a Look at the Influence of Ash’ari’s Theology, Avicennism, Ibn Arabi’s Mysticism, and Sadrāie’s Wisdom on Imamiya Theology

كلام اماميه در ادوار مختلف تحتتاثير جريان هاي مطرح و متنوع فكري در تمدن اسلامي قرار گرفته است و از جهات گونا گون و به درجات متفاوت از آنها اثر پذيرفته. كلام معتزلي، كلام اشعري، فلسفۀ سينوي، عرفان ابن عربي و حكمت صدرايي مهم ترين مكاتب فكري اثرگذار بر كلام اماميه در دوره هاي مختلف بوده است. عمده ترين تحولات رخ داده در كلام اماميه كه موجب پديدآمدن مكاتب و جريانهاي كلامي متمايز در كلام امامي شده است برخاسته از همين اثرپذيري هاي متكلمان امامي از مكاتب فكري يادشده است. در نوشتاري كه در شمارۀ پيشين همين مجله زير عنوان «كلام شيعي و گفتمان معتزلي (ملاحظاتي در باب مسئلۀ تاثيرپذيري كلام اماميه از كلام معتزله)» منتشر شد، به اثرپذيري هاي كلام اماميه از كلام معتزلي پرداختيم. اكنون در مقالۀ حاضر به اصل تاثيرپذيري كلام اماميه از كلام اشعري، فلسفۀ سينوي، فلسفۀ اشراقي، عرفان ابن عربي و حكمت صدرايي اشاره مي كنيم. توجه به اين اثرپذيري ها، در نحوۀ مواجهۀ ما با متون كلامي امامي ه بسيار موثر و راهگشاست و به ما يادآوري مي كند به هنگام مطالعۀ آراء و آثار متكل مان امامي تاثرات انديشگي آنها را از مكاتب فكري ديگر مد نظر قرار دهيم.

In different eras, Imamiya theology has been impacted by various important intellectual currents in Islamic civilization. Among all, Mu;tazila theology, Ash’ari theology, Avicennism, Ibn Arabi’s mysticism, and Sadrāie’s wisdom are the most important and effective schools on Imamiya theology. The most important developments in Imamiya theology, which led to the emergence of distinct theological schools and currents in Imamiya theology are due to the effects of the mentioned schools. In the previous issue of this journal, a paper titled “Imamiya Theology and Mu’tazila Discourse (Some consideration regarding the issue of the impact of Mu’tazila theology on Imamiya theology)” was published which talks about the influence of Mu’tazila theology system on Imamiya theology. This paper explains about the fact that Imamiya theology has been influenced by Ash’ari theology, Avicennism, Illuminationism, Ibn Arabi’s mysticism, and Sadrāie’s wisdom. Knowing about these effects is quite helpful in the way we face the Imamiya theological texts, and reminds us to take other schools and their impacts in consideration as well.