مواضع حسينعلي‌خان قاجار ايرواني در اختلاف دولت عثماني و كريم‌خان زند در مسئله بصره (1193- 1180ق.)

آغاز مداخلات روسيه تزاري در قفقاز، مناسبات كريم ­خان زند و دولت عثماني را در قبال حمايت از خان ­نشين ايروان در برابر تهديدهاي روسيه و گرجستان بهبود بخشيد. اما اين روابط دوستانه در مسئله بصره رو به تيرگي نهاد و مناسبات سياسي جديدي ميان دو دولت شكل گرفت. در اين بين، خوانين منطقه قفقاز و آذربايجان از جمله حسينعلي­خان قاجار ايرواني متأثر از روابط پرتنش دو كشور، اقدام به اتخاذ موضع در اين مسئله كردند. اين سؤالات مطرح است كه خان ايروان در روابط خصمانه ميان اين دو دولت در مسئله بصره چه موضعي اتخاذ نمود؟ دولت عثماني براي جلب همراهي خوانين قفقاز به‌ويژه خان ايروان چه سياستي در پيش گرفت؟ خان ايروان به سبب داشتن مرز مشترك با دولت عثماني و دوري قدرت جغرافياي سياسي خان زند، به جانبداري از مواضع دولت عثماني در غائله بصره پرداخت و اقدامات دولت عثماني در ارسال نامه، هدايا و نمايش قدرت جنگي در مرزهاي مشترك با قلمرو خوانين قفقاز و آذربايجان، در گرايش خان ايروان به دولت عثماني در مسئله بصره نيز تأثيرگذار بود. اين پژوهش با استفاده از روش توصيفي- تحليلي و بر مبناي منابع تاريخنگاري ايراني و عثماني، فرضيه مقاله را مورد بررسي قرار خواهد داد.

This article has no abstract