راغب اصفهاني به مَثابتِ متكلّمي سَلَفي و فيلسوفي صوفي

Rāghib Isfahāni as a Salafi Theologian

درباره مذهب كلامي و مرام عقيدتي دانشمند نامور مسلمان ابوالقاسم حسين بن محمد بن مفضل معروف به راغب اصفهاني )زنده در: 409 ه .ق.( كه به سبب نگارش كتاب مفردات الفاظ القرآن شهرتي فرا گير دارد، تا كنون ديدگاه هاي مختلف حتي گاه متضادي مطرح شده است. برخي او را معتزلي دانسته اند و برخي ديگر اشعري، در حالي كه بعض ديگر از تشيع او سخن گفته اند و در برخي منابع نيز بر سلفي بودن و گرايش او به مذهب اهل حديث تاكيد شده است. با اين وصف، تا كنون تاش جامع و مستقلي براي كشف مذهب كلامي و تبيين جهت گير ي هاي اعتقادي راغب بر اساس مكتوبات كلامي او صورت نگرفته است. در اين مقاله، با استناد به يگانه نگاشته اعتقادي راغب اصفهاني كه زير عنوان «الاعتقادات » به چاپ رسيده است و بررسي شواهدي كه در خصوص گرايش كلامي وي از اين كتاب قابل تحصيل است، تعلق فكري و عقيدتي راغب اصفهاني به گروهي از سلفيه با عنوان «اهل الاثر » يا «اصحاب الاثر » _ كه بنا به گفته راغب مذهبي متمايز از مكتب «اصحاب الحديث » يا «اهل الحديث » است _ به اثبات م يرسد.

Different views, sometimes contradictory ones, have been presents about the theological religion and beliefs of the well-known scholar Abulqāsim Hussein bin Muhammad bin Mufazzil, known as Rāqib Isfahāni, who is widely known due to the writing of Mufradāt Alfāz al-Qur›an. Some considered his as Mu›tazilite while others believed him to be Ash›ari, some scholars have spoken of him as Shia, and some sources introduced him as Salafi and emphasized on his tendency toward Ahl al-Hadith. Based on Rāqib Isfahāni›s only book on religious beliefs al-I›tiqādāt and studying the evidences found here, this article has proved that Rāqib Isfahāni followed the ideas and beliefs of a Salafi group called «Ahl-al-Athar» or «Ashāb al-Athar» who, according to Rāqib, is a religion different from Ahl al-Hadith.