تأثير تنش كم‌آبي بر صفات فيزيولوژيك و عملكرد دانه سويا تحت تأثير تلقيح و عدم تلقيح با قارچ ميكوريزا و باكتري ريزوبيوم

به‌منظور بررسي تأثير تنش كم‌آبي و تلقيح با قارچ ميكوريزا و باكتري ريزوبيوم بر صفات فيزيولوژيك و عملكرد دانه سويا، آزمايشي در سال زراعي 1396 در مزرعه هنرستان كشاورزي شهرستان اروميه به‌صورت اسپليت پلات فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار اجرا شد. عامل تنش كم‌آبي در سه سطح شامل آبياري مطلوب، تنش ملايم و تنش شديد كم‌آبي (به‌ترتيب آبياري بعد از 70، 110 و 159 ميلي‌متر تبخير از تشتك تبخير كلاس A)، عامل‌هاي فرعي قارچ ميكوريزا در سه سطح شامل بدون ميكوريزا، گونه Funneliformis mosseae و گونه Rhizophagus intraradices و باكتري ريزوبيوم در دو سطح شامل عدم تلقيح و Bradyrhizobium japonicum بود. در اين بررسي دماي برگ، محتواي نسبي آب برگ، كلروفيل b، كلروفيل a، پرولين، نشت الكتروليت و عملكرد دانه مطالعه شد. تنش بيشتر كم‌آبي همراه با عدم تلقيح با ميكوريزا دماي برگ را افزايش اما محتوي نسبي آب برگ و كلروفيل b را كاهش داد. افزايش تنش كم‌آبي همراه با عدم تلقيح با باكتري دماي برگ را افزايش اما كلروفيل b و عملكرد دانه را كاهش داد. تلقيح با باكتري با يا بدون تلقيح با قارچ دماي برگ را كاهش داد. اين شرايط براي صفات محتواي نسبي آب برگ، محتواي كلروفيل b و a نيز وجود داشت. تلقيح با باكتري و ميكوريزا بخصوص قارچ F. mosseae باعث شد حداكثر عملكرد دانه با 443.2 گرم در مترمربع به‌دست آيد. ميزان پرولين و درصد نشت الكتروليت در تيمار تنش كم‌آبي شديد و عدم تلقيح با ميكوريزا و باكتري بيشتر از تيمارهاي ديگر بود. حداقل ميزان پرولين و درصد نشت الكتروليت نيز در تيمار آبياري مطلوب همراه با تلقيح با باكتري و قارچ F. mosseae مشاهده شد. درمجموع، تنش كم‌آبي باعث ايجاد شرايط نامطلوب براي سويا شد كه نتيجه آن كاهش عملكرد بود اما تلقيح با باكتري و قارچ باعث كاهش شرايط نامطلوب و رشد بهتر سويا شد.