تبيين متغيرهاي اقتصادي محيط پيرامونيِ اثرگذار بر امنيت ملي جمهوري اسلامي ايران (مطالعه موردي: كشورهاي حوزه درياي خزر)

مكان‌ها و فضاهاي جغرافيايي محيط‌هاي پيرامون واحدهاي سياسي، بسته به موقعيت، مشخصات و عناصر ساختاري و كاركردي خود داراي ارزش‌هاي متفاوتي هستند كه از ثبات و پايداري برخوردار نمي‌باشند و در بستر زمان دچار تحول و تغيير مي‌گردند. مصداق اين نمونه محيطي، حوزه درياي خزر است كه در گذشته جزو مناطق كم‌ارزش ژئوپليتيكي محسوب مي‌شد، ولي با پايان جنگ سرد از اهميت نظامي اين حوزه به‌صورت مداوم كاسته شده و بر اهميت متغيرهاي ژئواكونوميكي آن افزوده‌ شده است. از طرفي همواره براي ج.ا.ا، شناخت دقيق محيط ژئوپليتيكي پيرامون خود مؤلفه‌اي مهم و تعيين‌كننده، به جهت اثرگذاري متغيرهاي محيط بر منافع و امنيت ملي كشور مي‌باشد. بنا به دلايل فوق، اين موضوع، مبنايي براي تدوين مقاله حاضر قرار گرفته است. درواقع احصاء متغيرهاي ژئوپليتيكي مرتبط با بُعد اقتصادي كشورهاي پيرامون ج.ا.ا در حوزه درياي خزر كه بر امنيت ملي كشورمان اثرگذارند، هدف اصلي اين مقاله است. در اين اثر، از روش توصيفي تحليلي استفاده شده و نگارنده تلاش نموده است كه با انجام مطالعات كتابخانه‌اي و نظري، محيط‌شناسي خزر در بُعد اقتصادي، ارائه پرسشنامه و انجام آزمون بر روي ‌داده‌هاي حاصله، متغيرهاي ژئوپليتيكي مربوطه را با توجه به اولويت متغيرها استخراج و نتايج تحقيق را ارائه نمايد. از نظر نگارنده متغيرهاي به‌دست‌آمده به جهت اثرگذاري بالاي آن‌ها بر امنيت و منافع ملي ج.ا.ا در حوزه درياي خزر و همچنين بر ساير ابعاد و متغيرهاي اين محيط، مي‌توانند مبنايي براي مطالعه‌ مدون و درك درست و كامل‌تري از محيط ژئوپليتيكي پيرامون ج.ا.ا قرار گيرند.