عامل‌هاي مؤثر بر شكل‌گيري صف‌آرايي روسيه و عراق (2011 تا 2018)

روابط عراق و اتحاد شوروي از دهۀ 1970 گسترش يافت و عراق به‌عنوان يكي از مهم‌ترين متحدان اين ابرقدرت در خاورميانه (غرب آسيا) محسوب مي‌شد. فروپاشي نظام شوروي و پايان جنگ سرد، منجر به پايان اتحاد ميان عراق دوران صدام حسين و روسيه نشد و اين دو كشور در دهۀ 1990 با وجود فرازونشيب‌ها به همكاري ادامه دادند؛ اما حملۀ ايالات متحد آمريكا به عراق و سرنگوني رژيم بعث در سال 2003 نقطۀ پاياني بر اتحاد روسيه و عراق بود. بدين‌ترتيب در سال‌هاي 2003 تا 2011 شاهد ايفاي نقش‌ حداقلي روسيه در عراق پس از صدام بوديم. به‌نظر مي‌رسد با شروع خيزش‌هاي عربي و سرايت ناآرامي‌ها به سوريه و سپس عراق و به دنبال آن اشغال بخش وسيعي از سرزمين عراق توسط داعش، صف‌آرايي جديدي ميان روسيه و عراق شكل گرفته است. بنابراين اين پرسش مطرح مي‌شود كه چه تحول‌هايي بر شكل‌گيري صف‌آرايي ميان روسيه و عراق بين سال‌‌هاي 2011 تا 2018 تأثير گذشته است. فرضيۀ نوشتار اين است كه خيزش‌هاي عربي (2011) و به‌دنبال آن تحول‌هاي منطقۀ خاورميانه، به‌ويژه بحران سوريه موجب شكل‌گيري تهديدهاي داخلي و خارجي عليه امنيت وجودي دولت مركزي عراق شد؛ در برابر چنين تهديدهايي ايالات متحد آمريكا (در دورۀ اوباما) به‌عنوان مهم‌ترين و قدرتمندترين متحد عراق، بي‌ميل به همكاري و حمايت حداكثري از دولت عراق بود؛ بنابراين در شرايطي كه ادراك رهبران روسيه نسبت به جايگاهشان در نظام بين‌الملل در مقايسه با دهۀ 1990 و 2000 تغيير يافته است، تحول‌هاي منطقۀ خاورميانه و نظام بين‌الملل فرصتي مناسب را پيش‌روي روسيه نهاد تا بار ديگر در عراق نقش‌آفريني كند.