مؤلفه‌‌‌‌هاي تأثيرگذار بر همكاري امنيتي ايران و روسيه در آسياي مركزي

گسترش روابط امنيتي ايران و روسيه در سال‌‌‌‌هاي اخير و به‌ويژه پس از تجربۀ همكاري موفق در بحران سوريه، مورد توجه صاحب‌‌‌‌نظران سياسي است. با توجه به اين مسئله و اهميتي كه وضعيت امنيتي آسياي مركزي براي روسيه و ايران دارد، اين پرسش مطرح مي‌شود كه همكاري امنيتي ايران و روسيه در اين منطقه ادامۀ روند گذشته خواهد بود، يا اينكه مي‌‌‌‌توانيم پيش‌‌‌‌بيني كنيم، شاهد دورۀ نويني از اين نوع همكاري باشيم؟ به علاوه، آيا مي‌‌‌‌توان از تحول در الگوي روابط امنيتي ايران و روسيه در آسياي مركزي سخن گفت؛ تحولي كه وزنۀ همكاري و همگرايي را بر وزنۀ واگرايي سنگين‌‌‌‌تر كرده است؟ فرضيۀ نوشتار اين است كه الگوي روابط دو كشور از الگوي رقابت و همكاري به‌سوي الگوي همكاري در حال تغيير است. در واقع، منافع ايران و روسيه در حوزۀ امنيتي آسياي مركزي، وجوه جدايي و پيوند دارد. با اين وجود، تهديدهاي مشترك در اين منطقه براي هر دو كشور، مي‌‌‌‌تواند بر جنبه‌‌‌‌هاي متعارض و رقابتي منافع سايه بيندازد و افزايش همكاري‌‌‌‌ امنيتي ميان دو طرف را منجر شود. با هدف تبيين فرضيۀ اين نوشتار، ابتدا ساختار نظام منطقه‌‌‌‌اي در آسياي مركزي از ديدگاه نظريۀ مجموعۀ امنيتي منطقه‌‌‌‌اي را بيان مي‌كنيم؛ سپس به تغيير در نگرش سياست خارجي روسيه از اروآتلانتيك‌‌‌‌گرايي به اوراسياگرايي اشاره مي‌كنيم. سرانجام، بحث روابط و همكاري امنيتي ايران و روسيه در قالب منافع متقابل دو كشور در آسياي مركزي را بررسي مي‌كنيم.