تأملي بر انواع رويكردها نسبت به قوميت در ايران و اثرات اجراي آن در نظام آموزشي

هدف: پديده قوميت و چندفرهنگي از ديرباز يكي از مسايل اصلي جامعه ايراني بوده است. هدف پژوهش حاضر، تحليل و بررسي انواع رويكردها نسبت به قوميت در ايران و اثرات اجراي آن در نظام آموزشي ايران است. موارد و روش‌ها: رويكرد حاكم بر پژوهش حاضر از نوع پژوهش كيفي بوده و روش توصيفي – تحليلي در آن به كار گرفته شده است و داده‌هاي آن به روش اسنادي و مصاحبه گردآوري و تحليل شده‌اند. بنابراين درابتدا و به‌عنوان بحث ورودي، برخي از مهم‌ترين ديدگاه‌ها و پارادايم‌هاي جامعه‌شناختي مربوط به قوميت بررسي مي‌شوند، سپس هركدام از رويكردهاي امنيتي و فرهنگي در حوزه قوميت، تعريف و تحليل مي‌شوند. هم‌چنين در اين پژوهش و در راستاي پاسخگويي به سوال پژوهشي، مواضع افراد نسبت به پديده قوميت در يك پيوستار نشان داده شده است. در فاز بعدي پژوهش، ويژگي‌ها، آثار و نتايج اجراي هركدام از رويكردها از ديدگاه مصاحبه‌شوندگان بررسي و تحليل شده است. شركت‌‌كنندگان در اين پژوهش، دانشجويان مقطع دكتري دانشگاه شهيد بهشتي تهران بوده است كه با روش نمونه‌گيري هدفمند، از بين آن‌ها، افرادي كه از قوميت‌ها، مذاهب و مناطق مختلف ايران بوده و در رشته‌هاي مختلف علوم انساني در مقطع دكتري مشغول به تحصيل بودند، نمونه‌هاي مورد نظر انتخاب شدند. بحث و نتيجه‌گيري: براساس نتايج اين پژوهش، نتيجه حاكميت رويكرد فرهنگي، توجه به فرهنگ‌ها، آزادي، برابري، احترام به حقوق افراد، شنيده شدن صداي همگان است. براين اساس، ثمره رويكرد امنيتي نسبت به قوميت در جامعه، سلطه، ديكتاتوري، خفقان و تك صدايي است و اين منجر به شكل‌گيري مقاومت در بين اقوام و فرهنگ‌هاي محلي مي‌شود كه در حوزه‌ي تعليم و تربيت اين مقاومت، به شكل ظهور برنامه‌هاي درسي زيرزميني نمايان مي‌شود. هم‌چنين براساس اين پژوهش، با حاكميت رويكرد تلفيقي امنيتي – فرهنگي، افكار و انديشه‌هاي محافظه كارانه در جامعه حاكم مي‌شود.