تاثير اجراي برنامه درسي با رويكرد وارونه بر يادگيري خودراهبر فراگيران

هدف: امروزه نظام‌هاي آموزشي دنيا با برنامه درسي مبتني بر محتوا با توجه به تغييرات وسيعي كه در جوامع بشري روي مي‌دهد، كارايي مطلوبي ندارند. زيرا قادر به توسعه انگيزش، شايستگي‌ها و مهارت‌هاي مرتبط با يادگيري خودراهبر نيستند. زيرا قادر به ايجاد فرصت‌هايي براي تلفيق دانش و مهارت‌ها و برخوردار نمودن فراگيران از تجربه لازم براي برقراري ارتباط با محيط اطراف خود نمي‌باشند. پس بايد متناسب با تحولات سريع دنياي امروز از برنامه درسي بهره گرفت كه زمينه رشد مهم‌ترين نياز جامعه امروز يعني يادگيري خودراهبر را مهيا نمايد. به همين جهت پژوهش حاضر با هدف تأثير اجراي برنامه درسي با رويكرد وارونه بر يادگيري خودراهبر فراگيران صورت گرفته است. مواد روش‌ها: طرح تحقيق مورد استفاده در اين پژوهش آزمايشي پيش آزمون و پس آزمون با دو گروه گواه و آزمايش بود. ابزار مورد استفاده براي گردآوري داده‌ها پرسشنامه سنجش آمادگي براي خودراهبري در يادگيري فيشر، كينگ و تاگو مي‌باشد و جامعه آماري پژوهش، دانش‌آموزان دختر پايه دهم منطقه 3 آموزش و پرورش تهران بودند كه از بين آن‌ها 70 نفر به روش نمونه‌گيري در دسترس به‌عنوان نمونه انتخاب و سپس در دو گروه آزمايش و گواه تقسيم شدند. گروه آزمايش توسط برنامه درسي وارونه و گروه گواه از طريق برنامه درسي سنتي طي 10جلسه تحت آموزش قرار گرفتند. آماره‌هاي توصيفي راجع به مقياس كلي آمادگي براي خودراهبري در يادگيري و خرده مقياس‌هاي سه‌گانه آن (خودمديريتي، خودكنترلي و رغبت براي يادگيري) به تفكيك دو گروه كنترل و آزمايش در دو سطح اندازه‌گيري (پيش‌آزمون و پس‌آزمون) ارائه شده‌ تا زمينه‌اي براي ارائه و درك بهتر نتايج تحليلي باشند. در بخش يافته‌هاي تحليلي (استنباطي) به كمك آزمون تحليل كوواريانس تك‌متغيره (ANCOVA) به بررسي تأثير برنامه درسي با رويكرد وارونه بر آمادگي براي خودراهبري در يادگيري و خرده مقياس‌هاي سه‌گانه آن پرداخته شده است. قبل از اجراي اين آزمون ابتدا از برقرار بودن پيش‌فرض‌هاي اين آزمون (نرمال بودن توزيع داده‌ها، همگني واريانس‌ها و برابري شيب رگرسيوني) اطمينان حاصل شد. يافته‌هاي پژوهش حاضر مبين آن است كه برنامه درسي وارونه ميزان يادگيري خودراهبر فراگيران و مؤلفه‌هاي آن (خودمديريتي، خودكنترلي و رغبت براي يادگيري) را در گروه آزمايش نسبت به گروه گواه را افزايش داده است. بحث و نتيجه‌گيري: نتايج حاصل از آزمون تحليل كوواريانس تك‌متغيره نشان داد كه تأثير برنامه درسي وارونه بر يادگيري خودراهبر و خرده مقياس‌هاي آن دانش‌آموزان مورد تأييد قرار گرفت و با توجه به اينكه ميانگين گروه آزمايش در مرحله پس‌آزمون ارتقاء يافت، مي‌توان گفت برنامه درسي وارونه باعث افزايش آمادگي بر خودراهبري در يادگيري دانش‌آموزان شده است. به عبارتي مي‌توان اذعان داشت كه برنامه درسي وارونه مي‌تواند راهي مؤثر براي تحقق خودراهبري فراگيران را در يادگيري و خرده مقياس‌هاي آن باشد و تلاش براي دستيابي به مهارت يادگيري خودراهبر باعث افزايش مسؤوليت‌پذيري نسبت به فعاليت‌هاي خود و ديگران، پيشرفت تحصيلي، آمادگي براي حضور در محيط كار، حل مسايل، استقلال، ابتكار عمل، اعتمادبه نفس، بهبود مهارت‌هاي ارتباطي و خودارزيابي مي‌شود. هم‌چنين فراگيران با برخورداري از ويژگي خودمديريتي در فرايند يادگيري، قادر به تشخيص نيازها، ايجاد اهداف، كنترل زمان و انرژي خود مي‌گردند يادگيرندگان خودراهبر با دستيابي به خودكنترلي مسئول سـاخت ذهنـي خـود مي‌شـوند و مي‌توانند خود اقدام به تجزيه و تحليل، برنامه‌ريزي، اجرا و ارزيابي فعاليت‌هاي يادگيري‌شان به شكل مستقل نمايند و هم‌چنين با كسب انگيزه و رغبت به يادگيري به‌منظور نيل به بهترين نتايج يادگيري، از منابع يادگيري موجود و راهبردهاي عملي يادگيري براي غلبه بر مشكلاتي كه در فرايند يادگيري روي مي‌دهد مي‌توانند بهترين بهره ببرند.