تعيين قابليت خردايش ناشي از انفجار بر اساس نسبت سرعت موج طولي و بعد فركتال بلوك‌هاي انفجاري

انفجار يكي از مهم‌ترين عمليات در معادن و فعاليت‌هاي عمراني است و قابليت انفجار نيز از مهم‌ترين پارامترهاي توده‌سنگ محسوب مي‌شود. نتايج انفجار را مي‌توان به پديده‌هاي مطلوب و نامطلوب تقسيم‌بندي نمود. خردايش سنگ يكي از نتايج مطلوب انفجار است كه بر فرآيندهاي بعدي (بارگيري و حمل) و صنايع پايين دست تاثيرگذار است. در زمينه تعيين شاخص خردايش ناشي از انفجار تحقيقات گسترده‌اي صورت گرفته است. عوامل موثر بر انفجار را مي‌توان به دو دسته عوامل قابل كنترل و غير قابل كنترل تقسيم‌بندي نمود. شكل و ابعاد بلوك‌هاي برجا در جبهه‌كارهاي انفجاري از جمله عوامل غير قابل كنترل است كه در پژوهش‌هاي انجام شده، مورد توجه قرار نگرفته است. در اين مقاله از داده‌هاي انفجاري و ويژگي‌هاي توده‌سنگ معادن چغارت، چادرملو و سه‌چاهون استفاده شده است. بعد فركتال جهت كمي‌سازي اندازه ذرات به روش شمارش جعبه مورد استفاده قرار گرفته است. جهت بررسي ارتباط بين شاخص خردايش (D80) به عنوان پارامتر وابسته و پارامترهاي مستقل خرج ويژه، مقاومت فشاري تك محوري، نسبت سرعت موج طولي و نسبت شكل بلوك‌ها، از مدل‌هاي رگرسيون خطي، رگرسيون غيرخطي و شبكه عصبي استفاده شده است. نتايج حاصل از رگرسيون خطي نشان‌دهنده آن است كه شاخص خردايش با نسبت شكل بلوك‎ها داراي ارتباط معنادار است. ضريب تعيين بين شاخص خردايش و پارامترهاي مستقل در رگرسيون خطي، غيرخطي و شبكه عصبي به ترتيب برابر 0.52، 0.70 و 0.96 به دست آمده است؛ همچنين ضريب VAF مدل‌هاي رگرسيون خطي، غيرخطي و شبكه عصبي به ترتيب برابر 3.18، 70.33 و 95.28 است كه نشان‌دهنده توانايي شبكه عصبي جهت پيش‌بيني خردايش ناشي از انفجار است.