كاربرد شبكه عصبي مصنوعي در تحليل فرايند تغيير سيماي سرزمين در حوزه قره‌سو، استان گلستان

تغيير كاربري يقيناً مهم ترين عاملي است كه حفاظت از اكوسيستم هاي طبيعي را تحت تأثير قرار مي دهد و نتيجه آن تبديل اراضي طبيـعي از جمـله جنگل و مـرتع به كاربري هاي كشاورزي، صنعتي و شهري است. با وجود مطالعات متعدد براي بررسي الگوي سيماي سرزمين در اثر تغيير كاربري زمين، نوع فرايند تغيير در كمتر مطالعه اي در كشور بررسي شده است. در اين مطالعه، فرايند تغييرات سيماي سرزمين با استفاده از مدل شبكه عصبي مصنوعي و 10 متغير شيب، فاصله از مناطق مسكوني، پهنه هاي آبي، جاده، مرز جنگل، مرتع و زمين هاي كشاورزي، جهت، تعداد طبقات جنگلي و ارتفاع بررسي گرديد. بر اساس آماره V كرامر متغيرهاي جهت و فاصله از پهنه هاي آبي حذف شدند. با استفاده از نقشه پتانسيل تغييرات، لايه كاربري زمين براي سال 1410 پيش بيني شد. ميزان اثرگذاري متغيرها در مدل با ثابت نگه داشتن مرحله اي يك متغير، بررسي شد و فاصله از مراتع و مناطق مسكوني به عنوان مؤثرترين متغير شناسايي شد. مقدار ضريب كاپا براي ارزيابي دقت مدل سازي با استفاده از مدل شبكه عصبي مصنوعي به ميزان 0/82 برآورد شد. براي مقايسه نتايج مدل سازي از تحليل فرايند تغييرات سيماي سرزمين استفاده شد. الگوي كلي تغييرات كاربري در منطقه نشان داد كه فرايند تغيير كاربري هاي مرتبط با انسان (مناطق انسان ساخت و كشاورزي) به صورت ايجاد لكه هاي جديد و تجميع آنها بوده و براي كاربري هاي طبيعي (مرتع و جنگل) به صورت حذف و ازهم گسيختگي است. معرفي رويكرد فرايند تغيير سيماي سرزمين در اين مطالعه، با ساده تر نمودن اين تحليل، درك كلي و جامع تري از تغييرات ساختار سيماي سرزمين براي هر طبقه كاربري فراهم مي كند.