رسوب شناسي و محيط‌هاي رسوبي تالاب هاي جنوب و جنوب غرب درياچه اروميه

درياچه اروميه به‌عنوان يكي از بزرگ‌ترين درياچه‌هاي فوق اشباع از نمك جهان واقع در شمال‌غرب ايران است. تعداد زيادي تالاب در حواشي درياچه اروميه به ويژه در بخش جنوب درياچه واقع شده است. تالاب ها به عنوان يكي از بسترهاي ثبت وقايع محيطي و اقليمي حائز اهميت هستند. بررسي رسوب شناسي و پارامترهاي آماري رسوب شناسي در تحليل محيط‌هاي رسوبي مختلف در رسوبات تالاب هاي جنوبي اطراف درياچه اروميه شامل تالاب كاني برازان و سولدوز، موضوع پژوهش حاضر مي‌باشد. هدف از اين پژوهش بازسازي نوسانات سطح آب درياچه اروميه و تأثير آن بر محدوده هاي تالابي در دوره هولوسن است.  به اين منظور تعداد 24 مغزه رسوبي  با بيشينه ژرفاي 12 متر و مجموع عمق حدود 200 متر با استفاده از مغزه‌گير دستي و تعداد 8 مغزه دست نخورده توسط ويبراكورر برداشت و بررسي شد.ر خساره‌هاي رسوبي براساس بافت و ساخت رسوب، تركيب رسوبات تخريبي و مواد آلي، رنگ، وجود بقاياي گياهي و صدفي و ساير مؤلفه هاي ماكروسكوپي شناسايي و تفكيك شدند. نمونه برداري براساس تغيير در نوع رسوبات و رخساره‌هاي رسوبي انجام گرفت. تعداد 150عدد نمونه رسوبي جهت انجام آناليز دانه‌بندي تفكيك شد.دانه‌بندي نمونه ها به دو روش الك مرطوب و ذرات ريزتر از ماسه (سيلت و رس) توسط دستگاه ليزر (Laser particle Sizer Analysette) انجام شد و با استفاده از نرم افزار سدي لايزر (Sedilizer) پارامترهاي آماري رسوب شناسي محاسبه شد و در نرم‌افزار SPSS مورد تحليل قرار گرفت. تعداد 2 نمونه از بقاياي گياهي به روش ايزوتوپ C14-AMS، براي آناليز سن سنجي مورد استفاده قرار گرفت. نتايج، گوياي وجود 8 رخساره، متعلق به 3 محيط‌ رسوبي درياچه‌اي، تالابي و رودخانه‌اي است. نتايج سن سنجي نيز نشانگر نرخ متوسط رسوب‌گذاري در بخش جنوبي درياچه اروميه حدود 0.5 ميلي متر در سال مي باشد. با اين وجود نرخ رسوب‌گذاري براي عمق هاي مختلف رسوبات متفاوت است. براساس تحليل هاي مغزه هاي مختلف، بازسازي جغرافياي قديمه جنوب درياچه اروميه و ميزان گسترش آن در 20 هزار سال گذشته انجام گرفت. اين مطالعه نشان مي‌دهد كه در كواترنري پاياني درياچه اروميه تا ابتداي دلتاي فعلي سيمينه رود گسترش داشته است. در انتهاي پليستوسن و ابتداي هولوسن پسروي خطوط ساحلي در بخش جنوبي و پيشروي رسوبات آبرفتي رودخانه زرينه رود و سيمينه رود در جنوب منطقه اتفاق افتاده است. هولوسن پاياني، با كاهش سطح تراز آب و ايجاد شرايط كمي خشك (در حدود 4 هزار سال گذشته) و گسترش پلاياي حاشيه‌اي همراه بوده است. از حدود 2 هزار سال پيش نيز شرايط امروزي بر منطقه حاكم بوده است.