مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - كاربرد روش‌هاي اصلاح‌شده فازي و FEMA در ارزيابي ريسك تهديدات انسان‌ساز در سامانه‌هاي آبي

چكيده فارسي :

زمينه و هدف: ارزيابي تهديدات و آسيب‌پذيري زيرساخت‌ها، يكي از دغدغه‌هاي مهم مسئولان حوزه امنيت در يك كشور است. سامانه‌هاي آبرساني نيز يكي از مهمترين و حساس‌ترين زيرساخت‌ها مي‌باشد. سامانه‌هاي آبرساني نيز از جمله زيرساخت‌هاي اساسي محسوب مي‌شوند كه ارزيابي تهديدات در اين سامانه‌ها و شناسايي نقاط ضعف آن بسيار مهم است. در اين راستا در پژوهش حاضر قصد داريم علاوه‌بر ارزيابي ريسك يك سامانه‌ آبي با روش‌هاي موجود، به اصلاح و بروزرساني اين روش‌ها پرداخته و نتايج آن را مورد بررسي قرار دهيم. روش: پژوهش حاضر از لحاظ ماهيت از نوع كاربردي و به لحاظ اجرا، تركيبي از روش‌هاي توصيفي ـ تحليلي و كمي محسوب مي‌شود. در اين پژوهش علاوه بر بازديدهاي ميداني و مصاحبه‌هاي صورت گرفته با كارشناسان مربوطه در زمينه مورد مطالعه، براي انجام محاسبات و برآورد ريسك سامانه‌هاي آبي از دو روش ارزيابي ريسك فيما[1] و فازي و همچنين، اصلاح شده‌ي اين دو روش استفاده شده است. قابل ذكر است كه به دليل رعايت نكات پدافندي در پژوهش حاضر از ذكر مكان و نوع تاسيسات مورد مطالعه خودداري شده است. يافته‌ها: نتايج حاصل از ارزيابي ريسك سامانه آبي مورد مطالعه در پژوهش حاضر با استفاده از روش فيما، نشا‌ن‌دهنده ريسك بالا در تاسيسات 4 تا 6، ريسك پايين در تاسيسات 7و 9 و ريسك متوسط در ساير تاسيسات است. در روش فازي نيز به‌جز تاسيسات 7و9 كه داراي ريسك متوسط هستند، ساير تاسيسات با ريسك بالا تشخيص داده شده‌اند. همچنين نتايج روش اصلاح‌شده فيما (فيما مديريتي) نشان‌دهنده ريسك بالا در تاسيسات 4 تا 6 و ريسك متوسط در ساير تاسيسات است. نتايج حاصل از روش اصلاح شده فازي (فازي مديريتي)، مطابق با نتايج به دست آمده از روش فيما مي‌باشد. همچنين با توجه به نتايج آزمون كاي مربع[2]، آزمون‌هاي فيما و فازي در دو سطح 1 و 5 درصد معني‌دار مي‌باشد اما روش‌هاي اصلاح شده در اين دو سطح معني‌دار نيستند. نتيجه‌گيري: نتايج مربوط به روش فازي در اين پژوهش به شرايط واقعي سامانه مورد مطالعه نزديك‌تر است. بنابراين، مي‌توان از آن به عنوان روش بومي در منطقه مورد مطالعه استفاده كرد. به دليل انجام مطالعات در يك سامانه آبي، معنادار نبودن نتايج حاصل از روش‌هاي اصلاحي، دليل بر ناكارآمدي اين روش‌ها نبوده و مي توان مطالعات بيشتري در اين زمينه انجام داد.