تاثير پرايمينگ بذر و ميكوريز بر بعضي خصوصيات فيزيولوژيك، عملكرد و اجزاي عملكرد گندم در شرايط تنش شوري

به‌منظور ارزيابي تأثير پرايمينگ بذر و تلقيح دو گونه ميكوريز بر تعدادي از خصوصيات فيزيولوژيكي، عملكرد و اجزاي عملكرد گندم رقم پارسي در شرايط تنش شوري آزمايشي به‌صورت اسپيليت‌پلات فاكتوريل بر پايه طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در سال‌هاي زراعي 94-1393 و 95-1394 در مزرعه مركز آموزش جهاد كشاورزي اصفهان انجام شد. فاكتورهاي آزمايش شامل دو سطح آبياري با آب شور (با هدايت الكتريكي 3 و 11 دسي‌زيمنس بر متر) در كرت‌هاي اصلي، سه سطح كاربرد قارچ گلوموس (گونه اينتراراديس، گونه موسه‌آ و بدون كاربرد) و دو سطح پرايمينگ بذر (هيدروپرايمينگ به‌صورت پرايم در مزرعه و پرايم‌نشده) به‌صورت فاكتوريل در كرت‌هاي فرعي بود. نتايج تجزيه مركب نشان داد كه تنش شوري بر بسياري از صفات اندازه‌گيري شده مؤثر بود و كاربرد ميكوريز موجب كاهش اثرات منفي تنش بر تجمع سديم در اندام هوايي، شاخص سبزينگي، تعداد سنبله در بوته و وزن هزاردانه شده و داراي برهم‌كنش معني‌داري با تنش شوري بودند. كاربرد گونه اينترارادايس در مقايسه با موسه آ مقدار سديم برگ را در شرايط شوري حدود 17 درصد كاهش داد. در اين پژوهش كاربرد ميكوريز و پرايمينگ بذر پرولين برگ را به‌ترتيب 20 درصد افزايش و 18/5 درصد كم كرد. كاربرد گونه موسه آ فعاليت آنزيم سوپراكسيد ديسموتاز را نسبت به تيمار عدم تلقيح 15/6 درصد افزايش داد و عملكرد دانه بيشتري (9/5 درصد) ايجاد كرد. در اين تحقيق پرايمينگ اثري بر عملكرد و اجزاي آن نداشت به جز در سال دوم تحقيق كه پرايمينگ در شرايط تلقيح با گونه اينترارادايس در تيمار شوري منجر به افزايش 23 درصدي تعداد سنبله در بوته نسبت به تيمار پرايم‌نشده شد. از ديگر نتايج افزايش 14/5 درصدي شاخص برداشت در اثر كاربرد ميكوريز بود. در مجموع كاربرد ميكوريز در شرايط شور قابل توصيه است، اما استفاده از پرايمينگ بذر تنها در تركيب با گونه اينترارادايس مي تواند سودمند باشد.