بررسي بهره‏ وري آب گندم در روش آبياري قطره‏اي تيپ (مطالعه موردي مشهد و تربت حيدريه)

كم‌آبي در ايران يك واقعيت اقليمي است و با توجه به روند روزافزون نياز بخش‏هاي مختلف به آب، مشكل كمبود آب در سال‏هاي آينده حادتر خواهد شد. در سال‏هاي اخير به علت كمبود آب، اهميت پژوهش در زمينه آبياري گندم به روش آبياري قطره‏اي (نوار تيپ) افزايش يافته است. اين پژوهش به منظور بررسي تأثير فاصله بين نوارها و مقدار آب آبياري بر بهره‏وري آب گندم در روش آبياري قطره‏اي تيپ، در دو مزرعه واقع در مناطق مشهد (MHD ) و تربت حيدريهجلگه رخ (RKH) با بافت خاك به ترتيب لوم و لوم رسي، در سال زراعي 95-96 انجام شد. طرح آماري بلوك هاي كامل تصادفي (فاكتوريل) شامل سه تيمار فاصله ‌نوار تيپ (D1: فاصله نوارهاي 50 سانتي‌متري، D2: فاصله نوارهاي 75 سانتي‌متري و D3: فاصله نوارهاي 100 سانتي‌متري)، و مقدار آب آبياري نيز در سه تيمار (W1: 100 درصد، W2: 75 درصد و W3: 50 درصد نياز آب آبياري) بود. نتايج نشان داد كه تيمار مقدار آب آبياري بر مقدار عملكرد دانه در هر دو منطقه اجراي طرح اثر معني داري داشت و بيشترين مقدار عملكرد از تيمار W1 به ميزان 7537 و 5342 كيلوگرم بر متر مكعب به ترتيب در دو منطقه مشهد و تربت حيدريه بدست آمد. فاصله نوار آبياري نيز بر عملكرد دانه در هردو منطقه اجراي طرح بطور معني دار موثر شد و بيشترين عملكرد از تيمار D1 بدست آمد (7267 و 5920 كيلوگرم در هكتار به ترتيب در مشهد و تربت حيدريه) . اثر متقابل مقدار آب و فاصله نوار (WD) بر بهره‌وري آب در منطقه مشهد غير معني دار شد اما در منطقه تربت حيدريه معني دار شد. اثر متقابل نشان داد كه بهترين بهره‌وري آب (1.72 و 1.52 كيلوگرم بر متر مكعب به ترتيب در مشهد و تربت حيدريه) در تيمار W3D1 (فاصله نوار 50 سانتيمتر آبياري 50 درصد) بدست آمد. تيمار W1D1 (فاصله نوار 50 سانيتمتر و آبياري 100 درصد) اگرچه بيشترين عملكرد را داشت (8167 و6104 گيلوگرم بر هكتار به ترتيب در دو منطقه) اما از لحاظ بهره‌وري با تيمار W2D2 و تيمار W3D3 در گروه آماري c قرار گرفت.