بررسي قابليت الگوريتم بهينه‌سازي ملخ در بهره‌برداري بهينه از مخازن آب سطحي با رعايت قيودات اطمينان‌پذيري

استفاده از الگوريتم‌هاي بهينه‌سازي فراكاوشي در بهره‌برداري بهينه از سيستم‌هاي مخازن آب سطحي در سال‎هاي اخير گسترش زيادي پيدا كرده است. دليل اين امر را مي‌توان در تنوع و تعداد قيودات بهره‌برداري از اين سيستم‌ها، تعداد زياد متغيرهاي تصميم مساله و نيز تعدد اهداف بهره‌برداري از اين مخازن دانست. در اين پژوهش، قابليت الگوريتم بهينه‌سازي ملخ به عنوان يكي از الگوريتم‌هاي بهينهسازي فراكاوشي جديد در مساله بهره‌برداري از سدهاي مخزني مورد بررسي قرار گرفته است. سد مخزني دز به عنوان مطالعه موردي در اين تحقيق انتخاب شده و بهره‌برداري از اين سد در دو حالت بهره‌برداري براي مصارف كشاورزي، بهره‌برداري برقآبي مورد بررسي قرار گرفته است. گام‌ زماني بهره‌برداري در اين تحقيق، ماهانه و طول دوره‌هاي بهره‌برداري نيز 5 ساله، 10 ساله، 20 ساله و 40 ساله انتخاب شده است. علاوه بر قيودات متداول در مدلهاي بهره‌برداري از مخزن، رعايت قيودات اطمينان‌پذيري زماني، اطمينان‌پذيري حجمي و نيز تامين حداقل درصدي از نياز ماهانه در ماههاي داراي كمبود، جزء قيودات مدل‌هاي بهره‌برداري در اين تحقيق هستند. نتايج اين تحقيق نشان داد كه در گزينه‌هاي مختلف، الگوريتم بهينه‌ساز ملخ توانسته جواب بهينه را حدوداً بين 0.5 الي 12 درصد بهبود بخشد. البته با افزايش تعداد متغيرهاي تصميم، كارآيي اين الگوريتم نسبت به الگوريتم ژنتيك كمتر مي‌شد. در ارتباط با پايداري جوابها نيز، در اغلب موارد الگوريتم بهينه‌ساز جواب بهتري بدست مي‌داد. در مورد بحث زمان اجرا، همگرايي الگوريتم ملخ در حدود 20 الي 50 درصد سريع‌تر نسبت به الگوريتم ژنتيك اتفاق مي‌افتاد. در مجموع مطالعه حاضر، كارآيي مناسب اين الگوريتم را در حل مساله بهرهبرداري از مخزن نشان داد.