واسنجي يك مدل تصحيح بارش ماهواره‌اي فصلي براي افزايش دقت بيلان آبي در مناطق خشك ايران

بارندگي به‌عنوان يكي از مهم‌ترين متغيرهاي ورودي برآورد بيلان يك حوضه آبريز، همواره مورد توجه قرار گرفته است. ارزيابي و تصحيح داده‌هاي سنجش از دور بارش به‌عنوان مكمل داده هاي بارش زميني در ايران كه بيشترين وسعت آن را مناطق خشك و نيمه‌خشك تشكيل مي‌دهد، ضروري مي باشد. بر همين اساس در اين پژوهش، داده‌هاي بارش 6 ايستگاه سينوپتيك در 3 اقليم ايران (فراخشك، خشك و نيمه خشك) به‌عنوان مبنا در دوره‌ زماني 20 ساله (1998-2017) انتخاب گرديد. داده‌هاي بارش ماهانه ماهواره اي (TMPA3B43) (به‌صورت فصلي) مورد ارزيابي قرار گرفته و با كمك مدل حاصل ضربي تصحيح شدند. ارزيابي نتايج با كمك شاخص هاي ضريب همبستگي (R)، ميانگين انحراف خطا(MBE)، ميانگين قدرمطلق خطا(MAE) و جذر ميانگين مربعات خطا(RMSE) انجام پذيرفت. بر اساس نتايج مقادير تصحيح‌نشده، ضريب همبستگي از 0.79 براي ايستگاه گرمسار تا 0.95 براي ايستگاه رامهرمز متغير بود. در هر سه اقليم داده هاي ماهواره اي داراي بيش‌برآورد بودند. پس از اعمال مدل حاصل ضربي بر داده ها، پارامتر فصلي V جهت تصحيح داده هاي ماهواره‌اي براي اقليم هاي مختلف به دست آمد. پس از تصحيح، شاخص هاي ارزيابي به‌ويژه در معيار ميانگين انحراف خطا با كاهش قابل‌ملاحظه‌اي مواجه شدند. مقادير اين خطا در پيكسل‌هاي متناظر ايستگاه هاي گرمسار، بشرويه، ساوه به ترتيب به 0.1 براي فصل بهار، 0.4 براي فصل پاييز و 0.7 براي فصل زمستان برحسب ميلي متر كاهش يافتند. با توجه به نتايج پارامتر تصحيح در هر سه اقليم مورد مطالعه، در فصل پاييز بيشترين بيش برآوردي مشاهده شد. براي ايستگاه هاي قزوين(نيمه‌خشك)، گرمسار(فراخشك) و ساوه(خشك) در اين فصل به ترتيب با ضرايب تصحيح 0.64، 0.67 و 0.79 بيشترين تصحيح اعمال شد. بر اساس نتايج به‌دست‌آمده، مي‌توان از مدل واسنجي استفاده‌شده براي تصحيح داده هاي فصلي سنجش از دور در مناطق خشك بهره برد.