بررسي اثرات استفاده از زهاب مزارع نيشكر جنوب خوزستان در كشت گياه كينوا بر عملكرد محصول و تغييرات شوري و سديمي خاك

در استان خوزستان توليد زهاب حاصل از فعاليت‌هاي مختلف به ويژه كشاورزي، يكي از مشكلات جدي است.كشت گياهان مقاوم به شوري با استفاده از زهاب مي‌تواند به‌عنوان يك اقدام مناسب مورد توجه قرارگيرد. لذا تحقيقي به‌منظور بررسي امكان بازچرخاني زهاب‌ مزارع نيشكر براي زراعت زمستانه كينوا با هدف توليد علوفه در سال زراعي 1398- 1397 واقع در مزرعه تحقيقاتي شركت كشت ‌وصنعت نيشكر ميرزاكوچك‌خان در جنوب خوزستان انجام شد.اين پژوهش‌ به‌صورت كرت‌هاي يك‌بارخرد شده درقالب طرح‌ بلوك‌هاي كامل تصادفي با دو عامل‌ و سه تكرار اجرا شد. عامل‌ اصلي مديريت كيفي آب آبياري مشتمل بر استفاده از آب رودخانه‌ كارون، زهاب مزارع نيشكر،و آبياري‌تلفيقي-تناوبي (يك در ميان آب كارون و زهاب) و عامل فرعي،چهار ژنوتيپ ‌كينوا شامل گيزا1، تي‌تي‌كاكا، روزادا وكيو26 بود. در بررسي اثر متقابل نوع آب آبياري با ژنوتيپ، نتايج نشان داد بيشترين زيست توده(بيوماس) بر حسب علوفه خشك مربوط به ژنوتيپ گيزا1 با تيمار آبياري ‌با آب‌ كارون به‌ ميزان 3645.6 كيلوگرم در هكتار بود كه از نظر آماري با زيست توده توليد شده ژنوتيپ روزادا با تيمار مديريت آبياري با زهاب به‌ميزان 2620 كيلوگرم در هكتار در يك گروه بود. پايش شوري عصاره اشباع خاك ‌و تغييرات درصد سديم قابل تبادل خاك(ESp ) كه با توجه به نسبت جذب سديم (SAR) خاك به دست آمد، نشان‌ داد كه ‌در طول فصل ‌رشد خاك مزرعه‌ تا عمق يك متري براي دو تيمار ‌آبياري‌ با آب كارون وآبياري تلفيقي-تناوبي، در وضعيت غيرشورغيرسديمي بود. اين در حالي است كه خاك مزرعه قبل ‌از كشت و تا عمق 25 سانتي‌متري، وضعيتي شور (5.54 دسي‌زيمنس برمتر) و ازعمق 25 سانتي‌متري به پايين غيرشور بود. درتيمار مديريت آبياري با زهاب، خاك تا لايه 25 سانتيمتري به‌دليل شوري آب و اثر مضاعف تبخير ازسطح خاك، در وضعيت شور باقي ماند. اما از عمق 75 سانتي‌متري خاك به پايين، شرايط خاك از شوري دو دسي‌زيمنس بر متر قبل از كشت، به وضعيت شور با سديم قابل تبادل خاك 7% و شوري عصاره اشباع خاك چهار دسي‌زيمنس بر متر رسيد. بر اساس اين داده ها، در بازچرخاني زهاب كشاورزي ، براي حفظ بيلان نمك در خاك، آبشويي در پايان فصل كشت و انجام زهكشي براي خروج نمك ها ضرورت دارد.