كاربرد شاخص‌هاي يكنواختي بارش و زمان – بارش مؤثر براي برآورد عملكرد گندم ديم و نوسانات آن در اقليم نيمه‌خشك تبريز

ميزان بارش سالانه و مهم تر از آن توزيع زماني بارش، از اصلي ترين عوامل تعيين كننده عملكرد در شرايط ديم محسوب مي شوند. بنابراين ارائه شاخص هايي از بارش كه ارتباط مفهومي معني داري با نوسانات عملكرد داشته باشد، ضروري به نظر مي رسد. در اين بررسي، ارتباط بين شاخص هاي يكنواختي بارش با عملكرد گندم ديم در تبريز در يك بازه زماني 19 ساله مورد ارزيابي قرار گرفت. همچنين، به منظور بررسي دقيق تر اثر بارش ها، از شاخص زمان – بارش مؤثر (RTI] ) استفاده شد كه قابليت بررسي اثر تغييرات توأم دو عامل زمان و مقدار بارش را بر نوسانات عملكرد محصول دارد. نتايج به دست آمده نشان داد كه همبستگي بين عملكرد گندم و شيب خط يكنواختي (نسبت بارش تجمعي بر طول دوره رشد) در سطح يك درصد معني دار بود درحالي كه بين شاخص ناهمواري توزيع و عملكرد همبستگي معني داري وجود نداشت. همچنين، بر اساس نتايج به دست آمده، اولين رويداد بارش مؤثر، به عنوان مؤثرترين رويداد بارش بر ميزان عملكرد گندم ديم است. به نظر مي رسد عدم كفايت بارش هاي مؤثر بهاره كه به عنوان يكي از دلايل اصلي پايين بودن عملكرد اراضي ديم نيز مطرح است، مانع از تبيين اثر مثبت بارش هاي انتهاي فصل رشد بر عملكرد شده است. لذا توصيه مي شود به منظور ارزيابي دقيق تر اثر بارش هاي نوبتي و شاخص زمانبارش مؤثر بر عملكرد، يك نوبت آبياري تكميلي در مرحله پر شدن دانه انجام شود و اثر آن بر شاخص هاي مورد مطالعه و در نهايت عملكرد بررسي شود.