پايش ﺗﻐييرات سطح تالاب گاوخوني و ارتباط آن با پديده گرد و غبار و حركت تپه‌هاي ماسه اي پيرامون آن

تالاب گاوخوني در دهه  اخير تغييرات قابل ملاحظه اي در وضعيت فيزيكي سطوح خشك و آبدار خود داشته است. هدف پژوهش حاضر بررسي روند اين تغييرات در چند دهه گذشته و نقش احتمالي سطوح خشكيدگي در تشديد پديده گردوغبار منطقه پيراموني آن است. به اين منظور ابتدا ﺗﻐﻴﻴﺮﺍﺕ سطح آبدار و خشك تالاب ﺩﺭ ﺩﻭﺭه ﺯﻣﺎﻧﻲ 1398-1365، از طريق تصاوير ماهواره اي لندست 5، 7 و 8 براي هر ماه از سال هاي مطالعه تعيين شد. سپس تعداد روزهاي داراي پديده گرد و غبار در ايستگاه هاي همديدي پيرامون محدوده مطالعاتي محاسبه شد. نتايج نشان داد در سال آبي 1373-1372 بالغ بر 89 درصد سطح تالاب آب دار بوده و پس از آن روند افزايشي خشك شدن تالاب ادامه داشته است؛ به طوري كه در سال آبي 1392-1391 سطح آبدار تالاب به كمتر از 10 درصد رسيده است. از سال مذكور تا سال 1398-1397 سطح تالاب  كامل خشك بوده است. بررسي شاخص حركت تپه هاي ماسه اي (لنكستر) در حاشيه تالاب گاوخوني و سطح خشك تالاب نشان داد كه رابطه معني داري بين اين دو وجود ندارد، ولي تپه هاي ماسه اي در دوره مورد بررسي تقريبا فعال بوده اند. تحليل همبستگي روزهاي گرد و غبار سالانه و فصلي با خشكيدگي همزمان تالاب در بيشتر ايستگاه ها رابطه معني داري نشان نداد. اين رابطه براي ايستگاه اصفهان در فصل بهار و تابستان در سطح 1% و در فصل پاييز در سطح 5% معني دار شد، اما به دليل هم جهت نبودن گل توفانها از طرف تالاب به سمت اصفهان رابطه مذكور قابل پذيرش نبود. براي فصل تابستان ايستگاه شهرضا و فصل پاييز ايستگاه عقدا اين رابطه در سطح 5% معني دار شد. با توجه به هم جهت بودن توفان هاي گرد و غبار از طرف تالاب به سمت اين دو ناحيه در دو فصل مذكور، روند افزايشي توليد گرد و غبار در اين دو منطقه و در دو فصل مورد اشاره، مي تواند متاثر از سطوح خشكيده تالاب در سال هاي اخير باشد.