ويژگي‌هاي شتر در ادبيات عامۀ مردم استان سمنان

از گذشته‌هاي دور، يكي از پيشه‌هاي اصلي ساكنان مناطق بياباني، شترداري بوده است. شرايط اقتصادي و اقليمي و پيشينۀ فرهنگي، ايلات و كويرنشينان را شيفتۀ شتر كرده بود، نه فقط به دليل اينكه شتر شاهرگ اقتصادي آنان بوده است، بلكه بدين سبب كه روابط عاطفي و دوستانۀ ديرينه‌اي با اين حيوان برقرار كرده بودند. شتر در فرهنگ و ادبيات مردم استان سمنان بازتاب گسترده‌اي يافته است. هدف از اين تحقيق، گردآوري و تحليل ويژگي هاي شتر در دو بخش صفات صوري و عرضي در ادبيات عامۀ مردم استان سمنان به ويژه شترداران و ساربانان است. شيوۀ دستيابي به داده ها، گردآوري ميداني با ابزار جست وجوي شنيداري اعم از پرسش و پاسخ (مصاحبه) بوده و در تحليل و استدراك داده ها از دانش هاي اهل فن بهره گرفته شده است. بازتاب شتر را مي‌توان در ترانه‌ها، مثل‌ها، آواها، چيستان‌ها و باورها ملاحظه كرد. اين ترانه‌ها، داستان‌ها، ضرب‌المثل‌ها و غيره در كل بيانگر انديشه‌ها، آرزوها، بيم و اميدها، غم‌ها و خوشي‌هاي اين مردم و گذشتۀ تاريخي آن و به عبارت ديگر بيانگر روان شناسي اجتماعي و نانوشتۀ آنان است. اين مقاله حاصل پژوهشي است كه با استناد به مطالعات ميداني و مصاحبه با ساربانان و شترداران و مطالعات كتابخانه فراهم آمده است. باورها، ضرب‌المثل‌ها، چيستان‌ها، ترانه‌ها، حكايت‌ها و افسانه‌هاي مردم استان سمنان به ويژه شترداران و ساربانان در اين پژوهش بيان شده است. نتايج تحقيق بيانگر آن است كه شتر به ويژه در بين شترداران حوزۀ كويري استان سمنان، نقش مهمي در ادبيات عامه (ترانه ها، ضرب المثل ها، افسانه ها، آواها و باورها و ...) دارد. اين مقاله نخستين بررسي تحليلي در اين زمينه است.