بررسي تغييرات زيستي و اقتصادي گله گاوهاي شيري با استفاده از مدل‌هاي بهينه سازي

هدف از اين تحقيق، شناسايي عوامل مؤثر بر حذف گاوهاي شيري و تأثير آن بر عملكرد توليدمثلي گله و هزينه‌ها مي‌باشد تا بتوان تصميمات بهينه در جايگزيني گاوهاي شيري اعمال كرد و از اين طريق درآمد ساليانه گاوداري را افزايش داد. براي اين منظور از اطلاعات گردآوري شده از چهار واحد گاو‌داري فعال‌ استان اردبيل (شامل فراسنجه‌هاي زيستي و اطلاعات مالي گله‌ها) در طي سالهاي 1396 تا 1397 استفاده شد. براي شبيه سازي وضعيت گله در شرايط مختلف از يك مدل زيست اقتصادي توسعه يافته در نرم افزارDairy VIP و براي بهينه سازي سامانه توليد، جعبه ابزارcompecon از نرم افزار متلب مورد استفاده قرار گرفت. براي تعيين استراتژي جايگزيني بهينه از برنامه ريزي پويا استفاده شد. اين برنامه ريزي يك روش رياضي است كه براي حل مسايلي با چندين مرحله تصميم سازي پي در پي مناسب مي باشد. دام شيري با متغيرهاي حالت شامل دوره شيردهي، ظرفيت توليد شير و حالات مختلف سلامت دام در نظر گرفته شد. ميانگين توليد شير ساليانه و نرخ حذف اجباري مولدها، به ترتيب 13480 كيلوگرم و 16.1 درصد بود. طبق نتايج مشاهده شده، بيشترين نرخ حذف ساليانه كل در شرايطي بوجود آمده است كه نرخ آبستني دام هاي مولد، 5 درصد كاهش يافته است. عمدۀ تغييرات مؤثر در عملكرد اقتصادي ناشي از كاهش نرخ حذف اجباري به كاهش هزينۀ خريد تليسه جايگزين مربوط بود. متوسط عمر بهينه گله (فاصله زماني بين اولين زايش تا حذف) براي سناريوي پايه 4.99 سال حاصل شد. نرخ جايگزيني ساليانه بهينه كه برابر مجموع نرخ حذف اختياري و غير اختياري است در اين بررسي براي سناريوي پايه برابر 20 درصد حاصل شد. به طوري كه حذف گاو شيري با سن بالاتر از سن بهينه تعيين شده منجر به افزايش سودآوري واحدهاي دامداري مي‌شود. همچنين نتايج مدل برنامه ريزي پويا نشان داد كه نگهداري بهينه براي گاوهاي متوسط و پر توليد برابر با هفت و هشت دوره شيردهي است. نتايج اين تحقيق مي‌تواند به توليدكنندگان در شناخت عوامل مهم در سودآوري ساليانۀ گله و اخذ تصميمات صحيح مديريتي براي بهبود سود اقتصادي كمك نمايد.