عدم رعايت بهداشت در برابر بيماري هاي واگيردار (به ويژه كرونا) از نگاه فقه و حقوق

Lack of health care for infectious diseases from the perspective of jurisprudence and law

بيماري‌هاي واگيردار ازجمله ابتلا به كرونا [كوويد 19] از چالش‌هاي بزرگ براي جهان به‌ شمار مي‌روند كه امور زندگي جوامع بشري را تحت تاثير قرار مي‌دهند. همه اعضاي جامعه نسبت به هم مسئوليت حقوقي دارند و بايد در هنگام شيوع بيماري واگيردار بهداشت را رعايت كنند تا سبب انتقال آن به ديگري و بروز آسيب‌هاي جاني و مالي نشوند. اين مقاله با روش تحقيق توصيفي تحليلي و اسناد كتابخانه‌اي به بررسي حكم فقهي و حقوقي عدم ‌رعايت بهداشت در برابر بيماري واگيردار به‌ خصوص كرونا و ضمان و مسئوليت كيفري انتقال‌دهنده آن مي‌پردازد. عدم‌ رعايت بهداشت فردي در برابر اين بيماري بر اساس قاعده حرمت اضرار به نفس، قاعده وجوب دفع ضرر محتمل، قاعده وجوب حفظ جان، قاعده نفي ضرر، عموم و اطلاق ادله حرمت خودكشي و اصل احتياط حرام و ممنوع است. عدم رعايت بهداشت عمومي در برابر اين بيماري نيز طبق قاعده نفي ضرر، قاعده احترام، عموم و اطلاق ادله حرمت قتل حرام و ممنوع است. انتقال دهنده بيماري واگيردار به ويژه كرونا بر اساس قاعده اتلاف، قاعده تسبيب، قاعده احترام، قاعده نفي ضرر، قاعده تعهد ايمني و قاعده تعهد به مراقبت متعارف ضامن است. قصاص انتقال‌دهنده بيماري درصورت فوت دريافت‌كننده منتفي است؛ زيرا در قتل عمد مباشرت و غالبي بودن فعل كشندگي شرط است، در حالي ‌كه اين ‌دو در اين‌جا محل اشكال است. در قتل شبيه عمد و قتل خطاي محض نيز قصاص در كل از جمله اين‌جا منتفي است.