كليدواژه :
فيروزآباد , ايل قشقايي , قالي قشقايي , جايدشت , ذهني بافت
چكيده فارسي :
فرش دستباف به عنوان يكي از مهم ترين صنايع اشتغالزا در حوزه هاي عشايري و روستايي ايران، فراز و نشيب هاي بسياري را در دهه هاي اخير تجربه نموده است. لازمه برنامه ريزي مناسب و پايدار براي حفظ و توسعه اين هنر صنعت، ارائه تصويري شفاف و همه جانبه از وضعيت قالي بافي و فراز و نشيب هاي آن در هر يك از اين حوزه ها مي باشد و مسئله اصلي در اين مقاله نيز بر همين اساس تعريف مي شود؛ به بيان ديگر اين پژوهش با هدف ارائه تصويري شفاف و كامل از وضعيت فرشبافي عشاير قشقايي ساكن شده در منطقه فيروزآباد فارس در يك دهه گذشته انجام گرفته است و درصدد پاسخ به سوال چگونگي فرآيند توليد و چيستي محصول توليدي در دوره زماني مذكور بوده است.
اين مقاله نتايج تحقيقاتي ميداني است كه بين سالهاي 1386 تا 1396 در 10 روستاي فرش باف منطقه فيروزآباد كه غالب جمعيت آنها را طوايف مختلف ايل قشقايي تشكيل مي دهند، انجام شده است. قالي هاي مورد بررسي در اين پژوهش حداكثر عمر 40 ساله داشته اند.
قالي اين مناطق در دهه مورد مطالعه به خاطر اسكان طوايف مختلف ايل قشقايي، نزديكي روستاها با شهرستان فيروزآباد و ارتباط نزديك خريداران و توليد كنندگان با بافندگان، از رونق خاصي برخوردار بوده اند و در اين ميان روستاهاي جايدشت و بايگان از نظر كمي بيشترين و با كيفيت ترين قالي ها را توليد مي كنند. بته قبادخاني، ماهي درهم، يك سر ناظم، محرمات، يازده ترنج و لچك ترنج از طرحهاي رايج اين منطقه مي باشد. همچنين در اين دوره، در روستاهاي ياد شده حفظي بافي و ذهني بافي جاي خود را به نقشه داده است كه البته نقشه هاي مورد استفاده با كارگاههاي شهري متفاوت است، به طوريكه بافنده نقش اصلي را در شكل دادن طرح ها و نقوش بافته ها ايفا مي كند.
چكيده لاتين :
Handmade carpet as one of the most important employment industries in nomadic and rural areas of Iran has experienced many ups and downs in recent decades. A proper and sustainable planning for
the preservation and development of this art-industry is to provide a clear and comprehensive picture
of the status of carpet weaving and its ups and downs in each of these areas. The main question in
this article is also based on this issue. In other words, the study was aimed at providing a clear and
complete picture of the carpet condition of Qashqai tribes inhabited in the Firouzabad region of
Fars in the past decade and seeks to answer the question of how the process of production and what
product have been during the mentioned period. This paper presents the results of research conducted
in 10 villages of Firoozabad district in the period from 2007 to 2017, the majority of villages’
population is from different tribes of Qashqai. These villages including Jaidasht, Moushgan, Jahad
Abad, Mord Shahrak, Baygan, Deh Bram, Nouderan, Najaf Abad, Atashkadeh and Ruzbedan, also,
the carpets in this study have a maximum 40 years old. The carpets of this region in last decades
have enjoyed a special boom because of the settlement of various tribes of Qashqai, the proximity
of villages to Firoozabad, and the close association between buyers and producers with weavers.
Among these villages, Jaidasht and Baygan produce the most quality carpets and they are the highest
in terms of quantity. The common designs of this region are Botte, Herati, stripe design, medallion,
prayer design. In the mentioned villages, weaver use cartoon to weave carpets but used cartons are
different from urban workshops. In this type of cartoon, the composition of the design and color is the responsibility of the weaver.
