نوسان‌هاي جمعيت مراحل نابالغ رشدي و تعيين مناسب‌ترين ناحيه گياهي براي نمونه‌برداري از بيد گوجه‌فرنگي Tuta absoluta Meyrick (Lep.: Gelechiidae) در شرايط گلخانه در جيرفت

بيد گوجه فرنگي،  Tuta absoluta Meyrick (Lep.: Gelechiidae)آفتي است كه از سال 1389 وارد كشور شده و به سرعت در مناطق مختلف از جمله جيرفت گسترش يافته است. نظر به سطح زير كشت قابل توجه گلخانه هاي گوجه ‌فرنگي در اين منطقه، ناشناخته بودن و قدرت خسارت زايي بسيار بالاي بيد گوجه‌فرنگي، مطالعه نوسان هاي جمعيت و تعيين بهترين ناحيه گياهي براي نمونه برداري از جمعيت افراد نابالغ اين آفت جهت اتخاذ تصميم هاي مديريتي، بسيار مهم است. در اين مطالعه، با كشت گياه گوجه فرنگي در شرايط گلخانه، اقدام به نمونه برداري هفتگي از مراحل مختلف رشدي حشره شامل تخم، لارو و دالان هاي لاروي به شيوه بررسي بوته و نمونه برداري از برگ ها شد. نتايج نشان داد كه فعاليت اين حشره از اواسط فصل رشد (اواسط بهمن ماه) در گلخانه مشاهده شده و به تدريج تراكم جمعيت رو به فزوني نهاده و اوج جمعيت در فروردين و ارديبهشت مي‌باشد كه در اين مدت 54 نسل نيز ايجاد مي‌نمايد. با ارزيابي داده هاي حاصل از نمونه برداري مشخص شد كه بيش‌ترين ميزان تخم ريزي حشره در نيمه بالايي بوته ها و به طور عمده در سطح زيرين برگ ها صورت مي گيرد. علاوه بر اين، نتايج نشان داد كه نمونه برداري از دالان هاي لاروي نسبت به شمارش مراحل زيستي حشره از دقت بالاتري در تخمين جمعيت آفت برخوردار است. هم‌چنين، بر اساس آزمون همبستگي مشخص شد كه بين تغييرات ميانگين تعداد لارو و دالان هاي لاروي در نيمه فوقاني بوته ها، همبستگي مثبت و بيش از دو بخش ديگر بوته وجود دارد و مي توان تنها با نمونه برداري از برگ ها در اين قسمت و شمارش تعداد دالان ها برآوردي از جمعيت لاروهاي فعال به دست آورد.