ارزيابي اثرات تمركززدايي مالي بر نابرابري منطقه‌اي در ايران: رويكرد داده‌هاي تركيبي فضايي

هدف پژوهش حاضر ارزيابي تأثير سياست تمركززدايي مالي بر نابرابري اقتصادي استان‌هاي ايران طي دوره زماني 1394-1380 است. اغلب پژوهش‌هاي صورت گرفته در ايران تأثير تمركززدايي مالي بر رشد اقتصادي را مثبت ارزيابي كرده‌اند، اما اين‌كه تمركززدايي مالي توزيع نابرابري اقتصادي استان‌ها را چگونه تحت تأثير قرار مي‌دهد، پرسشي است كه اين مطالعه در پي پاسخ به آن است. اندازه‌گيري شاخص نابرابري ضريب تغييرات وزني جمعيتي (PWCV) نشان مي‌دهد كه استان‌هاي ايران طي دوره زماني پژوهش، توزيع اقتصادي بسيار نابرابري داشته‌اند. نتايج حاصل از برآورد الگوهاي رگرسيون خودهمبستگي و جزء خطاي فضايي (SARAR) حاكي از وابستگي فضايي شديد در بين استان‌ها است. به‌گونه‌اي كه شاخص نابرابري هر استان با ضريب تقريبي 37% تحت تأثير نابرابري اقتصادي استان‌هاي مجاور قرار دارد. ضرايب متغيرهاي تمركززدايي هزينه‌اي، عمراني و درآمدي بر نابرابري منطقه‌اي مثبت و معني‌دار برآورد شده است و مي‌توان گفت تمركززدايي مالي موجب افزايش نابرابري منطقه‌اي مي‌شود. همچنين شاخص اندازه دولت بيان‌گر افزايش نابرابري در صورت افزايش سهم بودجه استان‌ها نسبت به توليد ناخالص داخلي كشور است. تأثير سياست تمركززدايي مالي در استان‌هاي توسعه‌يافته نشان مي‌دهد كه هرچه توليد ناخالص داخلي سرانه استان‌ها بيشتر باشد تمركززدايي مالي نابرابري اقتصادي را بيشتر افزايش خواهد داد.