تأملي در نوع رابطه ماهيت با وجود از منظر شارحان معاصر صدرايي

وجود، مبناي فلسفه‌ي ملاصدرا و آراء خاص فلسفي اوست. در اين ميان، مسأله‌ي‌ اصالت وجود، از اهميت فراواني برخوردار بوده و پايه‌ي مباحث مهمي در حكمت متعاليه است. صدرا از وجود و ماهيت با تعابير مختلف ياد نموده است و هر يك از شارحان معاصر حكمت متعاليه، براساس مباني خاصِ مقبول خود مانند، پذيرش وحدت شخصي وجود يا تشكيك و تعابير گوناگون صدرا در باب وجود و ماهيت، به نحوي رابطه ماهيت با وجود را تفسير و نظر ملاصدرا را حمل بر آن تفسير نموده‌اند. پژوهش حاضر با روش توصيفيتحليلي در پي آن است كه تفسير صحيح را در نوع رابطه ماهيت با وجود تعيين نمايد. لذا در اين مقاله، تفاسير انديشمندان معاصر در مسأله نوع رابطه ماهيت با وجود، شرح و مورد نقد و ارزيابي قرار گرفته است. به نظر نگارنده لازم است براي تفسير نوع رابطه‌ي ماهيت با وجود، بحث هستي شناسانه (عالم ثبوت) از بحث معرفت شناسانه (عالم اثبات) تمييز داده شود. در اين صورت تناقضات ظاهري در كلام ملاصدرا برطرف مي‌شود. بنابراين به نظر مي‌رسد نظريه جوادي آملي مبني بر اينكه ماهيت، حد وجود متعين است، گرچه صحيح است، ولي أدق نيست، زيرا فقط نوع رابطه ماهيت با وجود در عالم اثبات را مشخص مي‌كند.