شايستگي‎هاي منشي و بايستگي‎هاي كنشي كتابدار كودك در ايران

هدف: در پژوهش حاضر ويژگي‌ هاي دروني (َمنِشي) و بيروني (كُنشي) كتابدار كودك بررسي و سپس اولويت‌ بندي شدند. اين ويژگي‏ ها شامل شايستگي در باورها، احساسات و عواطف و هيجانات، و اميال و اراده‎ ها، و بايستگي‎ در گفتار و رفتار بوده و الگوي آن از فيلسوفي به نام تتنس كه معاصر كانت بوده، أخذ شده است. روش‌ شناسي: پژوهش در دو مرحله و با دو روش انجام شد. مرحلۀ اول (كيفي) شامل تحليل متون داخلي و خارجي و مصاحبه با خبرگان جهت استخراج ويژگي ‎ها ذيل مقولات پنج‎ گانه بود و در آن، از روش تحليل مضامين استفاده شد. مرحلۀ دوم (كمّي)، شامل رتبه‎بندي مؤلفه ‎هاي استخراجي با نظر خبرگان بود كه در آن از روش تحليل سلسله‎ مراتبي، ابزار پرسشنامۀ اي‎اچ ‎پي و نرم‎ افزار اكسپرت ‎چويس استفاده شد. يافته ‎ها: نشان داد كه مؤلفه ‎ها در سه سطح حداقلي، پايه و ايدئال قابل تقسيم‌ اند و سطح حداقلي شامل مهم‌ ترين معيارها است. در سطح حداقلي و در مقولۀ باورها، دانش درباره روانشناسي رشد و متون و ادبيات كودك (رتبۀ 1، 0.346)، اولويت ‎دهي به جمع ‎گرايي (رتبۀ 2، 0.265)، درك حساسيت كودك (رتبۀ 3، 0.218)، و باور به حقوق كودك (رتبۀ 4، 0.171) جزو مهم‌ ترين‎ ها بودند. در مقولۀ عواطف، آرامش روان (رتبۀ 1، 0.385)، بشاشيت (رتبۀ 2، 0.213)، شوق به كار با كودك (رتبۀ 3، 0.152) و روحيۀ خدمت‌ گزاري (رتبۀ 4، 0.150) قرار گرفتند. در مقولۀ اميال، اراده به در دسترس بودن (رتبۀ 1، 0.429)، خودانگيختگي (رتبۀ 2، 0.314)، ميل به كار با خانواده‎ ها (رتبۀ 3، 0.168)، و رغبت به تغيير در محيط (رتبۀ 4، 0.09) دسته‌ بندي شدند. در مقولۀ گفتار، خوش ‎آهنگي كلامي (رتبۀ 1، 0.421)، مهارت ‎هاي ارتباط گفتاري و شنيداري (رتبۀ 2، 0.228)، قدرت اقناع و استدلال (رتبۀ 3، 0.225)، و توانايي شبكه ‎سازي بين افراد (رتبۀ 4، 0.127) قرار گرفتند. نهايتاً در مقولۀ رفتار، توانايي در فضاسازي (رتبۀ 1، 0.324)، مهارت‎هاي كتابشناختي (رتبۀ 2، 0.266)، تسلط در آموزش نفر به نفر (رتبۀ 3، 0.262)، و توانمندي در آراستگي و نظم (رتبۀ 4، 0.148) قرار گرفتند. نتيجه‌ گيري: يافته‌ ها نشان مي‎دهد شايستگي‎هاي منشي و بايستگي‎هاي كنشي مورد قبول براي كتابدار كودك گرايش به ويژگي‎هاي جمع‌ گرا دارد تا فردگرا و اين بر خلاف آموزش‎ هاي دانشگاهي، سبك زندگي شهري، و قوانين و مقررات اجتماعي است كه غيرمستقيم فردگرايي را تبليغ مي‌كنند. لذا، براي تربيت كتابداراني با اين ويژگي‌ ها، نياز به آموزش روش‎هاي خودآموزي، روش‎هاي آموزش، دانش روانشناسي و كتابشناسي، و نيز تلاش در تغيير مرام اخلاقي آنان به سمت اجتماع‎ گرايي، منافع جمعي و دگرخواهي است كه مورد آخر، كار بسيار دشواري است.