جريمه ديركرد منابع امانتي كتابخانه‌ها: چالش‌ها و راهكارها

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسي تأثير جريمه ديركرد منابع اماني بر بازگشت منابع است. روش‎شناسي: روش اين پژوهش، پيمايشي توصيفي است. اعضاي كتابخانه‎هاي عمومي شهرستان كرج كه شامل 41400 كاربر ( تا پايان سال 97) هستند، جامعه آماري اين پژوهش مي‌باشند كه از اين ميان 381 نفر به عنوان نمونه در اين پژوهش شركت كردند. داده‌هاي مورد نياز به كمك پرسشنامه گردآوري شده و با استفاده از نرم‌افزارهاي اكسل و ميني‎تب مورد تجزيه و تحليل قرار گرفتند. يافته‎ها: كاربران كتابخانه‌هاي عمومي با جريمه موافق بوده و آن را بر بازگشت به‌هنگام منابع كتابخانه موثر مي‌دانند؛ به طوري كه مي‌تواند به‌عنوان عامل مهمي در بازگشت به موقع منابع به كتابخانه در نظر گرفته شود. دو دليل اصلي تأخير در بازگرداندن منابع كتابخانه، فراموشي موعد بازگشت كتاب و همچنين نياز به كتاب (حتي به قيمت پرداخت جريمه ديركرد) عنوان شد. بسياري از كاربران از اين كه مي‎توانند منابع را به صورت آنلاين و تلفني تمديد كنند، اظهار بي‌اطلاعي نمودند. از نظر پاسخ‌دهندگان، جريمه بر تمديد عضويت تأثيري منفي نداشته است. نتيجه‌گيري:يكي از علل اصلي عدم بازگشت به موقع منابع، فراموشي موعد بازگشت است. اين مشكل مي‌تواند با ارسال پيامك يادآوري، قبل و بعد از موعد سررسيد منابع، تا حدي حل شود. امكان تمديد آنلاين منابع در سامانه نهاد كتابخانه‌هاي عمومي كشور وجود دارد، اما بيشتر كاربران از امكانات اين سامانه آگاهي ندارند. با توجه به اينكه امروزه دسترسي افراد به اينترنت به‌طور عمده از طريق گوشي تلفن همراه است، طراحي و ساخت نرم‌افزار كاربردي قابل نصب روي گوشي تلفن همراه كه بتواند امر جستجو و تمديد منابع را به راحتي انجام دهد، احساس مي‎شود. آموزش كاربران كتابخانه‌ها درباره قوانين و مقررات كلي كتابخانه و امانت نيز مي‌تواند بر بازگشت به‌موقع منابع مؤثر باشد.‌