تلفيق مدل هيدرولوژيكي HEC-HMS و داده‌هاي بارش ماهواره‌اي با توان تفكيك زماني و مكاني بالا جهت شبيه‌سازي سيلاب

شبيه‌سازي سيلاب با مدل‌هاي هيدرولوژيكي نيازمند داده‌ي بارش ورودي مناسب مي‌باشد كه متاسفانه در بيشتر حوضه‌هاي كشور، پراكندگي مناسبي از ايستگاه‌هاي باران‌سنجي و داده‌هاي آمار بلند مدت وجود ندارد. بدين منظور استفاده از داده‌هاي بارش ماهواره‌اي با توان تفكيك زماني و مكاني بالا جهت رفع اين خلأ مي‌تواند مفيد و سودمند باشد. پژوهش حاضر با هدف بررسي كارايي داده‌هاي ساعتي منبع بارشي PERSIANN-CCs جهت شبيه‌سازي سيلاب با مدل رخدادمحور HEC-HMS در حوضه آبريز اسالم به انجام رسيده است. براي ارزيابي هرچه بهتر عملكرد مدل HECHMS نسبت به بارش ورودي از سه سناريوي مكاني (Lumped, Thiessen, Link-Lumped) و زماني (1، 3 و 6 ساعته) مختلف استفاده بعمل آمده است. نتايج حاصل از اجراي مدل به ازاي سناريوهاي مذكور نشان داد كه در صورت استفاده از داده‌هاي بارش PERSIANN-CCs براي شبيه‌سازي هيدروگراف سيلاب، گام زماني 3 و 6 ساعته به ويژه در سناريوي مكاني Link-Lumped منجربه نتايج بهتري خواهد شد. به عنوان مثال، متوسط مقادير شاخص كارايي نش ساتكليف (NSE) و ضريب همبستگي (CC) براي رخدادهاي مورد بررسي براي موارد مذكور به ترتيب در حدود 0.58 و 0.78 (گام زماني 3 ساعته) و 0.56 و 0.74 (گام زماني 6 ساعته) مي‌باشد. همچنين نتايج حاكي از آن است كه چنانچه هدف برآورد صحيح دبي اوج سيلاب باشد، سناريوي مكاني دوم يعني استفاده از پليگون Thiessen براي محاسبه بارش متوسط در سطح حوضه در گام‌هاي زماني 1 و 3 ساعته منجربه كمترين مقدار خطا مي‌شود (با خطاي نسبي 0.2 تا 7.6 درصد) و اين در حالي است كه سناريوي مكاني سوم يعني Link-Lumped از نظر توانايي لازم جهت تخمين دبي اوج برخوردار نمي‌باشد. تلفيق سناريوي مكاني اول و داده‌هاي بارش PERSIANN-CCs نيز بهترين گزينه براي تخمين زمان رسيدن سيلاب به حداكثر مقدار خود (Tp) كه از اهميت زيادي در سامانه‌هاي هشدار سيلاب برخوردار است، مي‌باشد. يافته‌هاي پژوهش حاضر مويد اين مطلب است كه در صورت عدم وجود داده‌هاي بارش زميني مي‌توان از داده‌هاي بارش ماهواره‌اي با توان تفكيك زماني و مكاني بالا مانند PERSIANN-CCs براي شبيه‌سازي سيلاب استفاده نمود.