مدل‌سازي تلفات دانه در برداشت مكانيزه آفتابگردان روغني

از زمان ورود گياه آفتابگردان به ايران تاكنون، عمليات برداشت يكي از دغدغه‌هاي زراعت اين گياه محسوب شده است. سختي عمل برداشت و كمبود فعاليت‌هاي علمي و تخصصي در زمينه برداشت اين محصول، موجب شده تا نخستين ايده‌ها براي مكانيزه كردن برداشت به‌صورت تجربي انجام گيرد. در اين پژوهش، مقدار تلفات دانه در هد و عقب كمباين در برداشت مكانيزه آفتابگردان روغني مورد بررسي قرار گرفت. كوبش و تميز شدن دانه‌ها بلافاصله پس از فرآيند برش انجام شد. متغيرهاي مستقل در ارزيابي هد شامل ارتفاع ميله خواباننده محصول و ارتفاع هد در دو سطح بود. آزمون‌ها در مزرعه آفتابگردان روغني و در سه تكرار با استفاده از كمباين جاندير 1055 انجام گرفت. پس از انجام آزمون‌هاي تجربي، داده‌ها از نظر آماري، تجزيه و تحليل شد و اثر پارامترهاي مستقل بر مقدار دانه‌هاي از دست رفته هد وكمباين به‌صورت جداگانه بررسي شد. اثر ارتفاع ميله خواباننده محصول بر تلفات دانه هد و كمباين به‌ترتيب در سطح احتمال 1 و 5 درصد معنادار بود اما اثر ارتفاع هد و اثر متقابل ارتفاع هد×ارتفاع ميله تنها بر تلفات دانه هد در سطح 5 درصد معنادار شد. با افزايش ارتفاع ميله از 20 به 70 سانتي‌متر، ميانگين تلفات هد و كمباين به‌ترتيب از 4.7 به 18.6% و 3.4 به 4.5% افزايش يافت اما با افزايش ارتفاع برش از 60 به 120 سانتي‌متر؛ ميانگين تلفات دانه در كمباين از 3.4 به 1.5% كاهش و ميانگين تلفات دانه هد از 10.8 به 12.4% افزايش يافت. مدل رگرسيوني رابطه بين پارامترهاي مستقل و وابسته را نشان داد. خروجي مدل رگرسيوني نشان داد كه با تنظيم ارتفاع برش و ميله خواباننده محصول، مي توان تلفات كلي كمباين شامل تلفات هد و عقب كمباين را به كمتر از 5 درصد كاهش داد.