شناسايي ريسك تمكين ماليات مشاغل با روش نظريه پردازي زمينه بنيان

Identifying the Risk of Business Tax Compliance using the Grounded Theory

پژوهش حاضر به شناسايي ريسك­ هاي تمكين ماليات مشاغل با استفاده از روش نظريه پردازي زمينه بنيان مي­پردازد. جامعه آماري پژوهش، نخبگان و متخصصين صاحب­نظر در حوزه مالياتي هستند كه با توجه به هدف پژوهش، از روش نمونه­ گيري گلوله­ برفي يا زنجيره­اي براي مصاحبه استفاده شده ­است. پس از اخذ نظر23 نفر از نخبگان و صاحب­نظران امر در سال 1398 تعداد 28 مورد ريسك­ تمكين ماليات مشاغل شناسايي و با توجه به روش كدگذاري باز و محوري، ريسك­ هاي شناسايي شده در چهار بخش ثبت رويدادهاي مالي، اظهارنامه مالياتي، ارائه اطلاعات و تسويه بدهي مالياتي طبقه­ بندي شد. اولويت بندي ريسك­ هاي تمكين ماليات با استفاده از روش تحليل سلسله مراتبي، نشان مي دهد در بخش عدم ثبت رويدادهاي مالي، بيشترين ريسك تمكين، استفاده از دو دفتر در ثبت رويدادهاي مالي است. در بخش ريسك تمكين در اظهارنامه، مهمترين ريسك تمكين، عدم ارائه اظهارنامه است. در بخش ريسك تمكين مؤدي در ارائه اطلاعات نيز بيشترين ريسك تمكين، عدم تسليم اسناد و مدارك و دفاتر در موعد مقرر بوده و در نهايت مهمترين ريسك تمكين مشاغل در بخش عدم تسويه بدهي، اعتراض به رأي هيأت حل اختلاف تجديدنظر و ارجاع به شوراي عالي مالياتي است. با توجه به نتايج اين پژوهش، تصميم­ گيران حوزه مالياتي مي ­توانند خلاءهاي قانوني موجود در بخش­ هايي كه بيشترين ريسك تمكين ماليات دارد را رفع و ضمانت اجرايي براي رعايت آن پيش­بيني نمايند.

The present study identifies business tax compliance risks using the grounded theory approach. The statistical population of the study is the elite and experts in the field of taxation who have been selected from the snowball or chain sampling method for the interview according to the purpose of the research. After receiving the opinion of 23 elites and experts in 2019, 28 cases of business tax compliance risks were identified and according to the open and central coding method, risks were classified in 4 sections: financial events registration, tax return, providing information and tax debt settlement. The prioritization of tax compliance risks using the hierarchical analysis method shows that in the non-registration of financial events section, the highest risk of compliance is use of two ledgers in recording financial events. In the risk-taking section of the statement, the most important risk is the non-submission of the statement. In the risk-taking section of taxpayers, the highest risk is failure to submit documents and ledgers on time. According to the results of this study, tax decision makers can fill the legal gaps in the sectors that have the highest risk of tax evasion and provide an executive guarantee to comply with it.