معرفي گونه‌‌هاي نرم‌‌تنان حاشيۀ رودخانۀ كرج استان البرز

Identification of Mollusca Species along the Karaj River in Alborz Province

در طول اجراي پروژۀ تحقيقاتي جمع‌‌آوري و شناسايي فون حلزون‌‌هاي رودخانۀ كرج در استان البرز، طي سال‌‌هاي 1394 و 1395، تعداد زيادي از نرم‌‌تنان با استفاده از روش‌‌هاي متداول ازجمله توري‌‌هاي نمونه‌‌گيري و جمع‌‌آوري مستقيم با دست، از روي گياهان آبزي، زير چوب‌‌هاي پوسيده و روي درختچه‌‌ها و علف‌‌هاي هرز حاشيۀ رودخانه جمع‌‌آوري و بررسي شد. درمجموع، تعداد 19 گونه حلزون براي نخستين‌‌بار از رودخانۀ كرج استان البرز شناسايي شد كه متعلق به 11 جنس از هشت خانواده بود و شناسايي براساس ويژگي‌‌هاي مورفومتري (شكل، اندازه، نقوش روي صدف، اپركول، دريچۀ صدف، راست‌‌گرد يا چپ‌‌گردبودن صدف، محل قرارگيري سوراخ تنفسي، خط ميانۀ پشتي، موكوس و رنگ آن، اندازۀ بدن، سوهانك، خط كليه و دستگاه توليد مثلي) انجام شد. بيشترين و كمترين تنوع گونه‌‌اي در ميان حلزون‌‌هاي شناسايي‌‌شده به ترتيب با 15 و هفت گونه مربوط به ايستگاههاي دو و هفت از رودخانۀ كرج بود. بزرگ‌‌ترين خانواده ازنظر تنوع گونه‌‌اي خانوادۀ Lymnaeidae با چهار گونۀ Lymnaea truncatula، Lymnaea gedrosiana، Lymnaea palustris وLymnaea pereger بود؛ همچنين از بين گونه‌‌هاي شناسايي‌‌شده مهم‌‌ترين گونه ازلحاظ پزشكي در انتقال بيماري‌‌هاي انگلي در انسان و دام گونۀ Lymnaea truncatula است. گونۀ Gyraulus chinensis نيز براي نخستين‌‌بار از ايران گزارش مي‌‌شود. تمام نمونه‌‌ها همراه با كليۀ اطلاعات مكاني و زماني مربوط، در موزۀ بخش تحقيقات جانورشناسي كشاورزي مؤسسۀ تحقيقات گياه‌‌پزشكي كشور موجود هستند.

In the course of the survey of mollusk fauna associated with the Karaj River in Alborz province of Iran and the collections made in the period 2015-2016, the fauna of snails was investigated. Specimens were mainly collected and studied using conventional methods such as sampling nets and direct collection by hand from aquatic plants, rotten substrates, shrubs, and weeds along the river. A total of 19 species of snails were identified for the first time from the Karaj River in Alborz Province, which belonged to 11 genera from 8 families and based on morphometric characteristics (including shape, size of shell, the dextral and sinistral position of the shell, operculum, aperture, radula, mucus color, respiratory pore, keel, renal ridge, and reproduction system). The most and least distribution among the identified snail species were 15 and 7 species belonging to Stations 2 and 7 of the Karaj River, respectively. The most commonly-distributed family was Lymnaeidae with 4 species of Lymnaea truncatula, Lymnaea gedrosiana, Lymnaea palustris, and Lymnaea pereger. Also, among the identified species, Lymnaea truncatula was the most frequent and had medical applications in the transmission of parasitic diseases in humans and Lymnaea truncatula. Gyraulus chinensi species was reported for the first time from Iran. All samples along with all relevant spatial and temporal information are available in the Museum of Agricultural Zoology Research Department of the Iranian Plant Protection Research Institute.