ارزيابي مقاومت لاين هاي جديد لوبيا به كنه تارتن دو لكه اي در شرايط مزرعه اي و گلخانه اي

كنه ي تارتن دولكه ايTetranychus urticae (Koch) (Acari: Tetranychidae) ، يكي از آفات مهم لوبيا است كه همه ساله مقدار زيادي حشره كش براي كنترل آن  مصرف مي شود.  به منظور بررسي مقاومت لاين هاي جديد لوبيا به كنه ي تارتن دو لكه اي آزمايشي به مدت دو سال (1396 و 1397) در ايستگاه تحقيقات لوبياي خمين اجرا شد. يازده لاين لوبيا به همراه رقم صدري (شاهد) درقالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در دو آزمايش همراه با انجام سم پاشي و بدون سم پاشي مورد بررسي قرار گرفت.  صفات مورد بررسي شامل تغييرات جمعيت، عملكرد و اجزاي آن بود. سپس جهت محاسبه ي مكانيسم هاي مقاومت (تحمل، آنتي بيوز و آنتي زنوز) و تعيين شاخص مقاومت گياهي آزمايشات در گلخانه و در 5 تكرارانجام شدند. مقايسات ميانگين با آزمون توكي انجام شد. صفات مورد بررسي شامل تغييرات جمعيت، عملكرد و اجزاي آن و مكانيسم هاي مقاومت بود. براي نمونه برداري، از هر كرت 10 بوته به طور تصادفي انتخاب و از هر بوته نيز فقط دو برگ يكي از پايين و ديگري از بالاي آن انتخاب و نمره دهي شدند. مراحل زندگي آفت شامل تخم و مراحل فعال كنه (لارو، پوره و بالغ) شمارش و ثبت شد. نتايج  نشان داد كه بين لاين ها و رقم  از نظر  عملكرد و اجزاي آن و جمعيت كنه ي تارتن اختلاف معني داري در سطح آماري يك و پنج درصد وجود داشت. به طوريكه بيشترين و كمترين جمعيت كنه ي تارتن دو لكه اي در همه مراحل به ترتيب در رقم صدري و لاين 21517 KSمشاهده شد. لاين 31287KS داراي بيشترين عملكرد به ميزان 2437 كيلوگرم در هكتار بود وكمترين عملكرد دانه به ميزان1221 كيلوگرم در هكتار مربوط به لاين 21529  KSبود. لاين هاي 31286KS،21492KS و رقم دادفر به ترتيب با مقياس خسارت 3.6، 4 و 3.8 به عنوان لاين ها و رقم متحمل به خسارت كنه ي تارتن دو لكه اي انتخاب شدند. رقم دادفر و لاين 31286KS به ترتيب با 18.4 و 15.2 عدد كنه ي   بالغ در يك دوره رشدي داراي مكانيسم مقاومت از نوع آنتي بيوز بودند. لاين 31286KS و رقم دادفر به ترتيب با 1.8 و 1 عدد كنه ي بالغ داراي مكانيسم آنتي زنوز بودند. نتايج حاصل از محاسبه شاخص مقاومت گياهي كه در گلخانه انجام گرديد، نشان داد كه لاين 31286  KSو رقم دادفر داراي شاخص مقاومت بالايي به ترتيب به ميزان 9.09 و 14.28 نسبت به كنه ي تارتن دو لكه اي است. بنابراين رقم دادفر در اولويت اول و لاين 31286  KSدر اولويت دوم جهت كشت در منطقه توصيه مي شوند. لاين31287KS عليرغم داشتن عملكرد بالا، به دليل شاخص مقاومت گياهي پايين به عنوان لاين مقاوم انتخاب نشد.