پديد آورندگان :
بياره، وحيده دانشگاه آزاد اسلامي - واحد تاكستان، تاكستان، ايران , شكاري، فريد دانشگاه زنجان - گروه مهندسي توليد و ژنتيك گياهي، زنجان، ايران , سيف زاده، سعيد دانشگاه آزاد اسلامي واحد تاكستان - گروه زراعت، تاكستان، ايران , ذاكرين، حميدرضا دانشگاه آزاد اسلامي واحد تاكستان - گروه زراعت، تاكستان، ايران , حديدي، اسماعيل دانشگاه آزاد اسلامي واحد تاكستان - گروه زراعت، تاكستان، ايران
كليدواژه :
تنش خشكي , زيست توده , عملكرد دانه , عملكرد روغن , محتواي نسبي آب برگ
چكيده فارسي :
كدوي تخم كاغذي از جمله گياهان دارويي با ارزش مي باشد كه دانه آن داراي مقادير بالايي از روغن است. به منظور بررسي واكنش كدو تخم كاغذي به تنش كمبود آب و كاربرد ساليسيليك اسيد، آزمايشي مزرعه‌اي طي دو سال متوالي (بهار و تابستان سالهاي 1394 و 1395) به صورت اسپليت پلات در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي اجرا شد. بوتههاي در مرحله 5 تا 6 برگي با غلظت‌هاي صفر، 0/5، 1 و 1/5 ميلي‌مولار ساليسيليك اسيد محلولپاشي شدند و 15 روز پس از محلولپاشي، تحت تنش‌هاي رطوبتي 0/3-، 1/2- و 1/8- مگا پاسكال خاك قرار گرفتند. افزايش شدت تنش باعث كاهش محتواي نسبي آب برگ، محتواي كلروفيل و كاروتنوئيد، طول بوته، تعداد گره، تعداد ساقه فرعي، عملكرد ميوه، قطر ميوه، قطر ميانبر ميوه شد. در مقابل، محلولپاشي با ساليسيليك اسيد موجب افزايش و بهبود معنيدار محتواي نسبي رطوبت برگ، محتواي كلروفيل و كاروتنوئيد، طول بوته، تعداد گره، تعداد ساقه فرعي، عملكرد ميوه، قطر ميوه، عملكرد دانه، تعداد دانه در ميوه و وزن هزار دانه گرديد. اثرات بهبوددهندگي ساليسيليك اسيد به ويژه در غلظت 5/1 ميلي مولار چشم‌گيرتر بود. صفاتي نظير محتواي رطوبت نسبي برگ، طول بوته، كلروفيل a، b و كل، تعداد گره در بوته، تعداد شاخه‌هاي فرعي و قطر ميانبر ميوه در تيمار 1/2- مگا پاسكال كاهش معنيداري را نسبت به تيمار شاهد نشان ندادند و يا حتي افزايش نيز داشتند. همچنين، تعداد دانه در ميوه در تيمار 1/2- نسبت به 0/3- مگا پاسكال افزايش معنيداري را نشان داد. به نظر ميرسد كاهش آب در دسترس، الگوي تسهيم اسميلاتها را در ميوه تغيير داده و به طور عمده، به صرف كاهش اندازه مزوكارپ يا ديگر قسمت‌هاي ميوه، به سمت بخش دانه جريان داده است. از بين اجزاي عملكرد، تعداد دانه در ميوه و پس از آن، تعداد ميوه در واحد سطح بيشترين اثر را بر افزايش ميزان توليد در واحد سطح داشتند. در مقابل، وزن دانه تغييرات چنداني را در تيمارهاي مختلف آبي يا محلولپاشي با ساليسيليك اسيد نداشت. بر اساس دادههاي حاصل، گياه كدو تا تنش 1/2- مگا پاسكال كاهش زيادي را در عملكرد دانه نشان نداد.
چكيده لاتين :
Pumpkin is one of the valuable medicinal plants which have high oil content in its seeds. The response of pumpkin was examined against controlled water deficiency with spraying salicylic acid under field conditions in 2015 and 2016 in split plot experiment based on complete randomized block design. The plants sprayed with 0, 0.5, 1 and 1.5 mM concentrations of salicylic acid at 5-6 leaf stages. After 15 days plants exposed to -0.3, -1.2 and -1.8 MPa water deficiency. Increasing water deficiency reduced RWC, chlorophyll and carotenoids content, plant height, number of nodes and branches per plant, fruit yield, fruit diameter, seed yield, number of seed per fruit and weight of 1000 seeds while it and also increased the diameter of mesocarp especially in -1.8 MPa treated plants. On the contrary, spraying with salicylic acid resulted in significant increase in RWC, chlorophyll and carotenoids contents, plant height, number of nodes and branches per plant, fruit yield, diameter of fruit, seed yield, number of seed per fruit and weight of 1000 seeds. Haghest salicylic acid effect observed at 1.5 mM concentration. Most of traits under study depicated their significant reduction at -1.8 MPa water deficiency, while other traits like leaf water content, plant height, chlorophyll a, b and total chlorophyll content, nodes per plant, number of branches and mesocarp diameter were reduced at -1.2 MPa. On the other hand, seed per fruit was increased significantly at -1.2 MPa as compared to -0.3 MPa water deficiency. The main reason for increment of seed number per fruit was due to reduction in mesocarp diameter and its weight. It seems that water deficiency changed the partitioning pattern of assimilates from fruit and shifted them to seeds against mesocarp or other parts of fruit. Among the yield components, seed number per fruit and number of fruit per land area had the most effect on yield formation. The variation in seed weight was not significant. According to results, pumpkin may considered as a tolerant plant to soil suction till -1.2 MPa, without a significant reduction in seed yield.
