نقش دين بودايي در دوره ايلخاني با تأكيد بر آراي علاء الدوله سمناني

با ورود ايلخانيان به ايران اين كشور به يكي از مراكز گسترش افكار وجريانه بودايي تبديل گشت. اين مذهب با تصوف نيز برخورد كرده و تأثير و تاثراتي بر جاي نهاد. در اين مقاله سعي شده است ضمن واكاوي نقش بوديسم در دوره ايلخاني به ويژه در دوران ارغون شاه، به تعاملات بين بوديسم و تصوف با تأكيد بر شخصيت علاءالدوله سمناني پرداخته شود. سمناني كه بحران هاي روحي، وي را از خدمت در دستگاه مغول به عزلت و عبادت و خانقاه تصوف كشانيد، در مدت همكاري با ارغون، با بخشيان و كاهنان بودايي حشر و نشر داشت و گر چه منتقد افكار ايشان بود، خواسته يا ناخواسته زير تاثير آراء آنان قرار داشت. سوال اصلي اين است كه تصوف علاءالدوله سمناني چه تاثيراتي احتمالي از بوديسم تنتره اي، پذيرفته است؟ حاصل پژوهش نشان مي دهد تاثيرات سمناني از بوديسم در آثار وي بازتاب منفي داشته است مانند مخالفت وي با اصل تناسخ و نقد وي بر وحدت وجود ابن عربي كه مي تواند پيامد مواجه با افكار بودائيان باشد، اما در بحث لطايف سبعه نيز گر چه اصل آن را از منابع كبرويه اخذ كرده، اما ممكن است در برخي جزئيات زير تاثير آموزه چاكره هاي هفتگانه در يوگاي كونداليني باشد.