تأثير كشت برنج (Oriza sativa L.) توأم با اردك بر عملكرد، بهره‌وري آب و كنترل علف‌هاي هرز در نظام‌هاي مختلف كشت

توليد برنج توأم با پرورش اردك يك فناوري كشاورزي محسوب شده كه مي‌تواند سبب افزايش توليد برنج، كيفيت دانه و پايداري زيست‌محيطي در شاليزارها شود. بدين منظور آزمايشي براي بررسي تأثير كاربرد توأم اردك در نظام‌هاي مختلف كشت برنج بر عملكرد محصول، بهره‌وري آب و كنترل فراواني علف‌هاي هرز غالب شاليزاري مورد به‌صورت اسپليت پلات فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار طي دو سال زراعي 97-1396 و 98-1397 در مزرعه پژوهشي دانشكده علوم كشاورزي دانشگاه گيلان اجرا شد. تيمارها شامل سه نظام مختلف كشت (متداول، بهبوديافته و SRI) به‌عنوان عامل اصلي و تركيب دو سطح اردك (شاهد و 750 قطعه در هكتار) و سه سطح كنترل علف‌هرز (شاهد، يك و دو بار وجين) به‌صورت فاكتوريل به‌عنوان عامل فرعي بودند. نتايج اين تحقيق نشان داد كه فراواني و وزن خشك علف‌هاي هرز اويارسلام، سوروف، بندواش و تيروكمان آبي در تمام سطوح تيماري معني‌دار بود. در كليه نظام‌هاي كشت، كاربرد 750 قطعه اردك در هكتار همراه با يك‌بار و دوبار وجين موجب كنترل كامل اويارسلام، سوروف، بندواش و تيروكمان آبي نسبت به شرايط عدم كاربرد اردك گرديد. كاربرد 750 قطعه اردك در هكتار نسبت به شرايط عدم كاربرد اردك در نظام‌هاي كشت متداول، بهبوديافته و SRI به‌ترتيب موجب افزايش 21.61، 20.80 و 30.84 درصد عملكرد شلتوك و نيز افزايش 34.80، 33.01 و 38.69 درصد بهره‌وري آب شد، در حالي‌كه تفاوت معني‌داري بين سطوح مختلف كنترل علف‌هرز در كاربرد 750 قطعه اردك در هكتار از نظر بهره‌وري آب ديده نشد. به‌طور كلي اردك با كنترل مناسب علف‌هاي هرز در مزرعه با تحرك و منقار زدن خود (موجب گل‌آلود شدن آب) و همچنين با اضافه كردن فضولات به شاليزار موجب افزايش رشد و نمو و بهبود شرايط رقابتي برنج شده و در نهايت باعث افزايش عملكرد برنج ‌گرديد. با توجه به نتايج اين مطالعه، انجام يك بار وجين دستي اوليه جهت كنترل بهتر علف‌هاي هرز غالب در نظام كشت برنج  SRIهمراه با پرورش750 قطعه اردك در هكتار مي‌تواند براي بهبود نظام توليد برنج و افزايش بهره‌وري آب در شاليزارهاي گيلان مناسب باشد.