شمول‌گرايي نجات از ديدگاه كارل رانر و استاد مطهّري و نقش آن در گفتگوي اسلام و مسيحيت

از جمله مباحثي كه نقش مؤثّر و سازنده‌اي در تأثير و كارآمدي گفتگوهاي اديان، خصوصاً اسلام و مسيحيّت و چگونگي ارتباط پيروان اين‌دو دين مي‌تواند داشته باشد، تبيين جايگاه نجات و رستگاري و سرنوشت پيروان اين‌دو دين و به تعبيري بحث «شمول‌گرايي نجات» است كه با بررسي و آسيب‌شناسي گفتگوها و ارتباطات صورت گرفته بين اديان مختلف مخصوصاً اسلام و مسيحيّت، يكي از اين آسيب‌ها، نگاه و رويكرد «حقّ و باطل» بودن طرفين گفتگو به يكديگر است كه در اين مقاله با روش تحليلي، تطبيقي به دنبال تبيين مباني مشترك اعتقادي و ديني اسلام و مسيحيّت هستيم. با توجه به متون ديني و علل و شرايطي خاصّ، پيروان هر دو دين مي‌توانند اهل نجات و رستگاري باشند در نتيجه، متفكّران هردو دين با رويكردي متفاوت، كه مبني بر پذيرش صادقانه يكديگر و پرهيز از نگاه حقّ و باطل است، در گفتگوها شركت كرده و مي‌توانند از منافع مشترك گفتگوها كه تقويت صلح و ثبات و عدالت جهاني است بهرمند شوند. استاد مطهّري از غير مسلماناني كه به دين حقّ زمان (اسلام) دست نيافته و معرفت پيدا نكرده‌اند، چنان‌چه اين عدم دستيابي و معرفت، به‌دليل تقصير و كوتاهي و عناد يا تعصّب  آنها نبوده و فطرتاً در برابر حقّ تسليم باشند، باتوجه به خداپرستي و صدق نيّت و اعمال نيك و اخلاقي خود مي‌توانند اهل نجات باشند كه از آنها به «مسلمانان فطري» تعبير كرده‌اند. در دين مسيحيّت كارل رانر از متكلّمان معاصر مسيحيّت كاتوليك  با طرح نظرية «شمول‌گرايي نجات» و بازخواني و تعريف جديدي از مفهوم «فيض جاودان الهي» در درون انسآنها، غيرمسيحياني را كه به اين فيض الهي و نداي دروني و وجداني خود پاسخ داده و به خدا ايمان داشته باشند و اعمال اخلاقي نيك انجام دهند «مسيحيان گم‌نام»  ناميده است و مي‌توانند نجات يابند.