تحليلي بر رهيافت‌هاي سنجش انتشار گازهاي گلخانه‌اي در نواحي شهري (مطالعه موردي: كلان‌شهر تهران)

تغييرات آب و هوايي نتيجه فعاليت هاي انساني مثل مصرف سوخت‌هاي فسيلي و تغييرات كاربري زمين است. درحالي‌كه شهرها تنها 2 درصد مساحت كره زمين را اشغال مي‌كنند، مسئول انتشار 71 تا 76 درصد دي‌اكسيد كربن جهاني هستند. ازآنجاكه الگوي توليد و مصرف اقتصاد ايران برمبناي سوخت‌هاي فسيلي است، تمركز جمعيت و فعاليت در كلان‌شهرها موجب افزايش مصرف اين سوخت‌ها و انتشار متمركز گازهاي گلخانه‌اي شده است. هدف پژوهش حاضر، تحليل و مقايسه رهيافت‌هاي توليد مبنا و مصرف مبنا در سنجش انتشار گازهاي گلخانه‌اي نواحي شهري و سپس اجراي آن‌ها در كلان‌شهر تهران است. روش تحقيق، توصيفي تحليلي مي‌باشد و داده‌ها از طريق مطالعات كتابخانه‌اي گردآوري‌شده‌اند. براي سنجش ميزان انتشار گازهاي گلخانه اي از راهنماي هيئت بين دولتي تغييرات آب‌وهوا 1995 استفاده‌شده است. جامعه آماري پژوهش، كلان‌شهر تهران و ميزان مصرف انواع سوخت‌هاي فسيلي آن در يك بازه زماني 11 ساله (1384 تا 1395) است. كلان‌شهر تهران به دليل الگوي توليد، توزيع و مصرف بر مبناي سوخت‌هاي فسيلي و سبك زندگي مرتبط، سرانه بالايي در انتشار گازهاي گلخانه‌اي دارد كه آن را به بزرگ‌ترين كانون انتشار اين گازها بدل كرده است.  نتايج محاسبات با خط‌مشي پنل بين دولتي درباره تغييرات آب‌وهوا (رهيافت توليد مبنا) نشان‌دهنده افزايش سرانه انتشار دي‌اكسيد كربن كلان‌شهر تهران در يك بازه زماني 10 ساله است (سرانه 4.94 و 5.09 تن به ازاي هر شهروند در سال‌هاي 1385 و 1395). همچنين با استفاده از رهيافت مصرف مبنا، سرانه رد پاي كربن هر شهروند تهراني 7.77 تن در سال به دست آمد. درنهايت، سرانه انتشار دي‌اكسيد كربن كلان‌شهر تهران با برخي از كلان‌شهرهاي دنيا مقايسه شد كه نتايج نشان مي‌دهد كه سرانه انتشار دي‌اكسيد كربن تهران بالاتر از كلان‌شهرهاي بزرگ و پرجمعيتي چون ريودوژانيرو، سئول، بانكوك، بوينس آيرس، هنگ كنگ و لندن است.