بازنمايي هويت معاويه در نامه‌هاي نهج‌البلاغه با رويكرد نشانه‌شناسي اجتماعي

پيوند ناگسستني حديث و تاريخ، زمينه‌ساز كارايي هر يك در سنجش ديگري به شمار مي‌آيد. در اين راستا، كاوش‌هاي حديث‌پژوهان و تاريخ‌پژوهان، دربردارنده گزاره‌هاي ناهمسازي در ترسيم هويت معاويه، نخستين حاكم اموي است. در پژوهش حاضر با رويكرد نشانه‌شناسي اجتماعي، با تاكيد بر فرآيند معناپردازي در بستر اجتماع و فرهنگ، اين پرسش اصلي مطرح شده است كه در نامه‌هاي امام علي (ع) به معاويه، از مجموعه نشانگان زباني و محتوايي، چه نشانه‌هايي براي ترسيم شخصيت معاويه به كار گرفته شده و بر اساس اين مجموعه نشانگان، هويت ديني و تاريخي معاويه چگونه قابل شناسايي است؟ از منظر نگارندگان، نامه‌هاي امام علي (ع) داراي ظرفيت بسيار مناسبي براي بررسي‌هاي نشانه‌شناسي اجتماعي است و بازتاب روشن و جامعي از مسائل عصر امام (ع) ارائه مي‌دهد. حضرت علي (ع) با بهره‌گيري از نشانه‌هاي اجتماعي در جنبه‌هاي مختلفي، به تحليل رمزگان هويتي معاويه پرداخته و با عرضه يك نظام بازنمايي هويتي، زمينه دستيابي مخاطبان به تصوير روشني از هويت معاويه را فراهم نموده است. بررسي گوياي آن است كه گزينش‌هاي هدفمند امام (ع) در نامه‌هاي نهج البلاغه، از نشانگان ديني، نشانگان فرهنگ عربي و نشانگان ادبي، خوانش نويني از رخدادهاي تاريخي ارائه مي‌دهد و منبع موثقي براي سنجش گزاره‌هاي متناقض تاريخي محسوب مي‌شود.