ماهيت و چگونگي صحت قراردادها در تحقيقات درماني سلول‌هاي بنيادي

از مهم‌ترين پيشرفت‌هاي علمي در قرن بيستم كشف سلول‌هاي بنيادي و استفاده‌ي درماني از آن‌ها بوده است. از يكسو بيماري‌هاي بي‌شماري كه از طريق درمان‌هاي معتبر علمي، غير قابل درمان تلقي مي‌شوند و از سوي ديگر اميد به درمان‌هاي نوين ضرورت طرح تحقيقات درماني در مراكز پژوهشي است. در اين تحقيقات، آزمودني خود بيمار بوده و از آنجا كه تمام روش‌هاي درماني موجود درباره او بي‌اثر بوده است، تلاش مي‌شود با انجام درمان‌هاي غير رايج به‌ طور آزمايشي به مداواي او پرداخته شود، چه‌ بسا با تحقيق جديد احتمال درمان او وجود داشته باشد. قرارداد درمان به جهت ارتباط با دو حوزه پزشكي و حقوق از اهميت وافري برخوردار است. در مواقعي كه حدود و ميزان مسؤوليت به دليل ابهام در قوانين و امثال ‌ذلك، مورد مناقشه قرار مي‌گيرد، علي‌الاصول زمينه‌ساز رابطه حقوقي صاحبان حرف پزشكي با بيماران خود، قرارداد منعقده مابين آن‌هاست. بنابراين اولاً تبيين ماهيت حقوقي قرارداد درمان؛ ثانياً استفاده از قواعد عمومي و اختصاصي عقد منتخب، در اين خصوص مفيد خواهد بود. در اين ميان از آنجا كه تحقيقات درماني سلول‌هاي بنيادي در سرتاسر جهان جزء درمان‌هاي جديد و بدون سابقه است و مي‌تواند داراي عوارض كوتاه‌مدت و بلندمدتي باشد، وجود قرارداد اصولي مابين تيم پزشكي و كارآزماهاي انساني كه با هدف تحقيقات درماني صورت مي‌گيرد، ابهام تعهدات هر يك از دو طرف را برطرف خواهد كرد. هرچند رعايت موازين پزشكي و الزام به تعهدات اخلاق پزشكي، در حيطه قراردادها نمي‌گنجد، اما به نظر مي‌رسد قراردادي‌بودن مسؤوليت پزشك، در صورتي ‌كه بيمار با رضايت شخصي خود به او مراجعه كرده باشد، زمينه بسياري از مشكلات موجود ميان آن‌ها را از ميان مي‌برد و از اختلافات و دعاوي احتمالي جلوگيري مي‌كند. بنابراين شناخت دقيق اين قرارداد چه از نظر ماهوي و چه از نظر شكلي و شرايط صحت و اعتبار آن امري اجتناب‌ناپذير به نظر مي رسد.