اثر گونۀ درخت بر ذخيرۀ كربن آلي و نيتروژن كل خاك در يك جنگل آميختۀ زاگرس مركزي

هدف اين تحقيق، تعيين تفاوت احتمالي مقدار كربن آلي و نيتروژن كل خاك تحت تاج گونه‌هاي درختي در اندازه‌هاي مختلف، در يك جنگل نيمه‌خشك و در سطح تك‌درخت بود. براي اين منظور، در يك تودۀ جنگل آميخته (چهارطاق كيار) در زاگرس مركزي كه بيش از ۳۰ سال در قرق كامل بوده است، ۶۰ درخت از چهار گونۀ ارس (Juniperus excelsa)، زبان‌گنجشك (Fraxinus rotundifolia)، برودار (Quercus brantii) و زالزالك (Crataegus azarolus) به روش تصادفي سيستماتيك انتخاب و مقادير كربن آلي و نيتروژن كل خاك زير تاج‌پوشش آنها در دو بخش سطحي (صفر تا ۱۵ سانتي‌متر) و عمقي (۱۵ تا ۵۰ سانتي‌متر) اندازه‌گيري و مقايسه شد. نتايج نشان دادند كه 1. هر دو مقدار كربن آلي و نيتروژن كل خاك به‌دست‌آمده از نمونه‌هاي داخل تاجي بيشتر از مقادير متناظرشان در نمونه‌هاي خارج تاجي بودند؛ 2. تنها مقدار كربن آلي خاك از نوع گونه تأثير پذيرفت كه اين مقدار به‌ترتيب در خاك‌هاي سطحي و عمقي، براي زالزالك با 1/37 و 0/52 درصد حداقل و براي ارس با 1/64 و 0/73 درصد حداكثر بود؛ 3. مقدار نيتروژن خاك با متوسط 0/21 و 0/08 درصد به‌ترتيب در خاك‌هاي سطحي و عمقي در زير تاج تمام درختان يكسان بود؛ 4 اندازۀ درختان تنها بر مقدار كربن ‌آلي و نيتروژن كل خاك سطحي اثرگذار بود. اين تحقيق نشان داد كه تفاوت اندكي در مقدار دو مادۀ اصلي خاك در زير تاج گونه‌هاي مختلف درختي در يك جنگل شاخص زاگرس وجود دارد و از اين نظر، تودۀ جنگل به‌صورت يك موجود زندۀ بزرگ عمل مي‌كند و داراي خاك كم‌و‌بيش همگني از نظر مقدار كربن آلي و نيتروژن است.